گامبیا

گامْبیا (Gambia)
نمایی از شهر بانجول، موقعیت. کشور گامبیا که بخشی از درۀ رودخانۀ گامبیا را شامل می شود، در افریقای غربی و در درون بوم کشور سنگال جای دارد. مساحت این سرزمین ۱۰,۶۸۹ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر بانجول است.سیمای طبیعی. این سرزمین، که نام آن از رود گامبیا گرفته شده، نوار باریک و طویلی است که بخش پایانی رود گامبیا از شرق به غرب در آن جریان دارد. عرض این کشور حداکثر ۲۰ کیلومتر (۱۰ کیلومتر از هر طرف رودخانه) است و درازای آن به حدود ۳۲۰ کیلومتر بالغ می شود. درازای رود گامبیا کلاً ۱,۱۲۶ کیلومتر است و بخشی که در کشور گامبیا جریان دارد، قابل کشتی رانی است. این کشور از شمال، شرق، و جنوب به کشور سنگال و از غرب به اقیانوس اطلس محدود است. رود گامبیا در دشت نسبتاً همواری جریان دارد و اطراف آن را تپه های کوتاه و شنزارهای چندی فراگرفته است. اقلیم گامبیا گرم و مرطوب است و دارای دو فصل خشک و پرباران است. فصل خشک گامبیا از آبان تا اردیبهشت و فصل بارانی آن از تیرماه تا مهرماه به طول می انجامد. میانگین بارندگی سالانۀ گامبیا ۱,۲۹۵ میلی متر است و میانگین دمای سالانۀ آن از۲۲.۸ درجۀ سانتی گراد تا۲۶.۷ درجۀ سانتی گراد در تغییر است. اراضی گامبیا پوشیده از جنگل و علفزارهایی است که بخش هایی در آن به مرور پاک سازی و به کشتزارهای بادام زمینی تبدیل شده اند. جانوران وحشی نواحی اطراف به سوی رود گامبیا جذب شده اند و حیات وحش آن را که از ببر، پلنگ، آهوی افریقایی، بز کوهی، انواع میمون، تمساح، اسب آبی، و پرندگان زیبا تشکیل یافته است، پدید آورده اند. همۀ شهرهای گامبیا در کنار رودخانۀ گامبیا قرار دارند و مهم ترین آن ها عبارت اند از بریکاما، مانساکونکو، سِرِکوندا، و فارافنی.
اقتصاد. بادام زمینی عمده ترین فرآوردۀ صادراتی کشور گامبیا را تشکیل می دهد و حدود نیمی از اقتصاد این کشور به آن وابسته است؛ غلات، برنج، و سبزیجات نیز از دیگر فرآورده های آن محسوب می شوند. صنعت گردشگری این سرزمین نیز آیندۀ امیدوارکننده ای را نوید می دهد. این کشور از نظر منابع زیرزمینی چندان غنی نیست و کانی های آن به خاک چینی و قلع و صنایع آن به تولید مواد غذایی، منسوجات، و مواد شیمیایی منحصر است.حکومت و سیاست. جمهوری گامبیا دارای نظام چندحزبی و یک مجلس قانون گذاری با نام مجلس ملی است. رئیس جمهور کشور را مردم برای یک دورۀ پنج سالۀ تمدیدپذیر انتخاب می کنند و او معاون خویش را برمی گزیند و مسئولیت اجرایی و تشکیل هیئت دولت را به وی محول می سازد. مجلس ملی گامبیا ۵۱ عضو دارد که ۳۶ تن از آنان را مردم و هشت تن دیگر را رئیس جمهور انتخاب می کند.مردم و تاریخ. جمعیت این کشور حدود ۱,۷۲۸,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۶۱.۶ نفر در کیلومتر مربع می رسد. ۹۹ درصد از جمعیت مزبور را گامبیایی ها تشکیل می دهند و ۹۰ درصد از آنان مسلمان اند. حدود ۷۴ درصد از جمعیت گامبیا روستانشین و زبان رسمی آنان انگلیسی است. رشد سالانۀ جمعیت گامبیا۲.۸ درصد و میانگین امید به زندگی آنان ۵۳ سال است و حدود ۳۶ درصد از مردم آن باسوادند. اقوام مالینکه، فولانی، و ولوف در قرن ۱۳م در این سرزمین ساکن شدند. پرتغالی ها در اواسط قرن ۱۵ به سرزمین مزبور وارد شدند و داد و ستد و تجارت دهانۀ رودخانۀ گامبیا را به دست گرفتند. انگلیسی ها در ۱۶۱۸ همۀ حقوق ازجمله داد و ستد و تجارت گامبیا را از پرتغالی ها خریداری کردند و سال ها به تجارت و خرید و فروش برده پرداختند. آیین اسلام در قرن ۱۹ در گامبیا اشاعه یافت و مسلمانان بسیاری از نواحی مختلف افریقا به گامبیا مهاجرت کردند. با منسوخ شدن برده داری، بازار گامبیا که بیشتر بر خرید و فروش برده استوار بود، کساد شد، اما به سبب این که از لحاظ جغرافیایی موقعیت خاصی داشت و به سان نیزه ای به درون سنگال (مستعمرۀ فرانسه) فرورفته بود، مورد توجه قرار گرفت. پیمان ۱۸۸۹ بین فرانسه و انگلستان، مالکیت انگلستان را بر گامبیا رسمیت بخشید. با پایان یافتن جنگ جهانی دوم بسیاری از کشورهای افریقایی به کسب استقلال نایل آمدند، ولی گامبیا تا ۱۹۶۳ همچنان به حال خود باقی ماند؛ در آن سال به خودگردانی داخلی دست یافت و در ۱۹۶۵ به استقلال کامل رسید و به یکی از اعضای جامعۀ ملل مشترک المنافع بریتانیا تبدیل شد.