گامبوزیا

گمبیوزا ( ( نام علمی: Gambusia ) ) نام سرده ای از ماهیان آب شیرین کوچک است. ماهی های لارو خوار مهمترین عامل کنترل بیولوژیک پشه هایی نظیر کولکس و آنوفل اند .
این سرده را بر اساس نام انگلیسی آن پشه ماهی نیز نامیده اند ولی پشه ماهی گونه ای گمبیوزا است با نام علمی ( G. affinis ) . سردهٔ گمبیوزا متعلق به خانواده پشه ماهیان ( Poeciliida ) از راسته کپوردندان ماهی شکلان ( Cyprinodontiformes ) بوده و بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آمریکا با محدوده دمایی ۳۵ - ۱۵ درجه سانتی گراد می باشد. گمبیوزا از ایالت های جنوبی آمریکا برای مبارزه با پشه مالاریا ( آنوفل ) به اروپا و سایر نقاط دنیا معرفی شده است. امروزه این ماهی در جنوب فرانسه، اسپانیا، بالکان و ایتالیا به فراوانی منتشر شده است. این جنس حدود ۴۳ گونه دارد که دو گونه ( G. holbrooki ) و پشه ماهی ( G. affinis ) به سایر نقاط جهان از جمله ایران معرفی شده اند. به طور کلی ماهی لارو خوار گمبیوزا در آب های بخش وسیعی از کشور وجود دارد و قادر به تحمل درجات بالای حرارتی، سختی آب، کلرورها، املاح و آلودگی آب می باشد.
بدن این ماهی به رنگ زیتونی روشن، دهان فوقانی و بدون سیبلک، فلس ها نسبتاً بزرگ، دارای یک باله پشتی، یک باله مخرجی، یک جفت باله شکمی در موقعیت تحتانی، یک جفت باله سینه ای در موقعیت سینه ای، باله دمی گردد و لکه های تیره رنگ بر روی بدن می باشد. در جنس نر باله مخرجی تغییر شکل یافته و به اندام تولید مثلی تبدیل شده است. به این ترتیب که شعاع های ۵ - ۳ این باله تشکیل پای تناسلی یا گنوپودیوم را داده است.
دوره تولید مثل این ماهی در طبیعت از اردیبهشت تا شهریور می باشد. تقریباً ۳۰ روز پس از جفت گیری ماهیان ماده ۸۰ - ۱۰ بچه به دنیا می آورند. هماوری آن در یک دوره تولید مثلی تا حدود ۱۶۰ عدد تخمک می باشد. از آنجایی که اسپرماتوزوئیدهای ماهی نر در مجرای تخم بر ماده محافظت می شوند، ماده قادر است بدون جفت گیری تا مدت ها تولیدمثل نماید. اندازه این ماهی حداکثر تا ۶۰ میلی متر در ماده می رسد.