گاماساب

لغت نامه دهخدا

گاماساب. ( اِخ ) ( سیمره - کرخه ) سرچشمه عمده این رود از کوه الوند است و از دشت اسدآباد و نهاوند در مقابل کنگاور جاری شده دهلاقانی کوه را بریده تشکیل تنگه های باریک ومتعدد در آن داده بعد از آن که رود دیناور ضمیمه آن می شود از پای بیستون می گذرد و قبل از بیستون به جنوب منحرف شده از دره های کوچکی عبور میکند و سپس سیاه آب یا قره سو که از مشرق کرمانشاه می گذرد و پل تنگی دارد که در جاده همدان به کرمانشاه واقع شده به آن ملحق می شود و پس از آن از تنگه های کله عبور میکند و این تنگه ها از حیث مناظر طبیعی زیباترین تنگه های ایران بشمار میرود یعنی تا سیروان ( شیروان ) که رود گاماساب از مشرق به مغرب منحرف شده و باید کوه های مختلف را قطع کند تشکیل آبشارها و مناظر طبیعی متعددی میدهدکه شاید در سایر نقاط ایران نظیر آنها کمتر دیده میگردد. در میان شعبات متعددی که به آن ملحق میشود مهم ترین آنها از اینقرار است : رود ماهیدشت ( توئه رود )، بالاوارو، هُلیلان کرند و عده زیادی رودهای دیگر که همه بطور آبشار از کوه ها فرود می آید. از سیروان به بعد گاماساب داخل لرستان شده بنام سیمره نامیده میشود و از دره عمیق و عریضی می گذرد که در جنوب غربی آن کبیرکوه و در شمال شرقی آن مله کوه واقع شده که مجرای رود به آن نزدیکتر است. و در مله کوه رودبار از ساحل یسار ضمیمه سیمره شده و از آن ببعد تا کشگان رود شعبه دیگر ندارد. کشگان رود که سرچشمه آن در ناحیه ییلاقی ایل سگوند موسوم به کوه زردآلو است پس از دریافت شعبه الشتر و آفتاب و مادیان رود و غزال رود کوه هایی را بریده دره هایی مانند سیمره تشکیل داده در پل گامیشان به سیمره ملحق میگردد پس از آن تا پل تنگ از میان تخته سنگهایی که از کوه ها ریخته است عبور نموده از ساحل یسار آب خانی و بعضی شعبات دیگر به آن میریزد، در پل تنگ آبشار مهمی به ارتفاع 40 و عرض 3 متر دیده می شود که عمق آب رود در موقع خشکی قریب 15 متر ولی در موقع ذوب برف سرچشمه های سیمره تمام دره پل تنگ را آب گرفته و منظره طبیعی عجیبی تشکیل میدهد پس ازپل تنگ داخل تنگه عمیقی شده در مقابل قلعه قاسم وارد جلگه خوزستان می شود و قبل از قلعه قاسم آب زال و تلارود به آن میریزد. از نقطه معروف به پای پل ببعد رود سیمره موسوم به کرخه شده از زمینهایی که بواسطه رسوبات خود آن تشکیل یافته می گذرد. و به باطلاقهای شط گامش ( جاموس ) ختم میشود ولی سابقاً از نهر هاشمی و جنوب شط جاموس و حویزه گذشته مستقیماً وارد باطلاقهای دجله میگردد. این رود در تاریخ قدیم به اسم اوکنی معروف بود و گاماساب ( گاوماسا رود ) نیز بمعنی گاومیش آب یعنی رود بزرگ میباشد. این رود دارای 550 سنگ آب است. ( جغرافیایی طبیعی کیهان ج 1 صص 74 - 76 ).

فرهنگ فارسی

رودخانه ایست که سرچشمه عمده آن کوه الوند است . گاماساب از دشت اسد آباد و نهاوند در مقابل کنگاور جاری شده دهلاقانی کوه را بریده تشکیل تنگه های باریک و متعدد در آن میدهد . بعد از آنکه رود دیناور ضمیمه آن میگردد از پای کوه بیستون می گذرد و قبل از بیستون بجنوب منحرف میگردد و از دره های کوچکی عبور می کند و سپس سیاه آب یا قره سو - که از مشرق کرمانشاه میگذرد و پل تنگی دارد که در جاده همدان به کرمانشاه واقع شده - بدان ملحق میشود . پس از آن از تنگه های کله عبور میکند . این تنگه ها از حیث مناظر طبیعی زیباترین تنگه های ایران بشمار میرود . گاماساب چون به سیردان ( شیردان ) میرسد از مشرق بمغرب انحراف می یابد و کوههای مختلف را قطع می کند و تشکیل آبشارها و مناظر طبیعی متعدد میدهد . مهمترین شعبی که بدان ملحق میشود عبارتند از : رود ماهیدشت ( توئه رود ) بالا وارو هلیلان کرند . گاماساب از سیردان ببعد داخل لرستان میگردد و بنام [ سیمره ] خوانده میشود و از دره عمیق و عریضی میگذرد که در جنوب غربی آن کبیر کوه و در شمال شرقی آن مله کوه واقع شده که مجرای رود بدان نزدیکتر است . در مله کوه رودبار از ساحل چپ ضمیمه سیمره میشود و از آن ببعد تا کشکان رود شعبه دیگری ندارد . کشکان رود که سرچشمه آن در ناحیه ییلاقی ایل سگوند موسوم به کوه زردالو است - پس از دریافت شعبه های الشتر و آفتاب و مادیان رود و غزال رود کوههایی را بریده دره هایی مانند سیمره تشکیل میدهد و در پل گامیشان به سیمره ملحق میگردد . پس از آن تا پل تنگ از میان تخته سنگهایی که از کوهها ریخته است عبور میکند و از ساحل یسار آب خانی و بعضی شعب دیگر بدان میریزد . در پل تنگ آبشار مهمی بارتفاع ۴٠ و عرض ۳ متر وجود دارد . عمق آب رود در موقع خشکی قریب ۱۵ متر ولی در موقع ذوب برف سرچشمه های سیمره همه دره پل تنگ را آب میگیرد و منظره طبیعی زیبایی تشکیل میدهد . رود مزبور پس از پل تنگ داخل تنگه عمیقی شده در مقابل قلعه قاسم وارد جلگه خوزستان میگردد و قبل از قلعه قاسم آب زال و تلا رود بدان میریزند . از نقطه معروف به [ پای پل ] ببعد رود سیمره به [ کرخه ] موسوم میگردد و آن از زمینهایی که بواسطه رسوبات خود آن تشکیل یافته میگذرد و بباتلاقهای شط گامش ( جاموس ) ختم میشود ولی سابقا از نهر هاشم و جنوب شط جاموس و حویزه میگذشته و مستقیما وارد باتلاقهای دجله میگردید . این رود در تاریخ قدیم بنام [ اوکنی ] معروف بود . رود مزبور دارای ۵۵٠ سنگ آب است ( جغرافیای طبیعی کیهان ۷۴ : ۱ ببعد . ) .

پیشنهاد کاربران

گاماسیاب نام چشمه پرآبی است، که از پایین قله چهل تن یاچهل نابالغان از قله های رشته کوه گرین بیرون می آید. به نظر می آید، این نام از سه واژه گاو و ماسی و آب تشکیل شده است. علت این نامگذاری وجود دو یخچال
... [مشاهده متن کامل]
بزرگ در قله چهل تن است، که در تابستان به شگل یک گاو در سمت راست درجوار آن یک یخچال دیگر به شکل ماهی از دشت نهاوند واز مناطقی از شهرستان ملایر دیده می شود. بنابراین از قدیم مردمان این منطقه بخوبی می دانستند که سر چشمه آب گاماسیاب یخچالها ی گاو و ماهی ( ماسی به زبان قدیم ایرانیان - ) است، که نام آن را گاماسیاب گذاشته بودند. یعنی آب گاو و ماهی.

بپرس