گام های گمشده ( پژوهشی در مبانی و مفاهیم موسیقی ایرانی ) عنوان کتابی از موسیقی دان ایرانی مرتضی حنانه است. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۶۷ توسط انتشارات سروش به چاپ رسید. کتاب گام های گمشده در هفتمین دورهٔ جایزهٔ کتاب سال به عنوان کتاب شایستهٔ تقدیر برگزیده شد.
... [مشاهده متن کامل]
مرتضی حنانه ( زادهٔ ۱۳۰۱ – درگذشتهٔ ۱۳۶۸ ) موسیقی دان و آهنگساز ایرانی بود. او پس از پایان دورهٔ ابتدایی، در هنرستان موسیقی ملی به تحصیل مشغول شد و آموختن ساز هورن را زیر نظر «رودولف اوربانتس» آغاز نمود. وی بعدها به عنوان نوازنده هورن اول با ارکستر سمفونیک تهران همکاری نمود. او در سال ۱۳۳۲ به ایتالیا سفر کرد و در مرکز عالی موسیقی واتیکان به تحصیل پرداخت و در خصوص موسیقی مذهبی مقدّس ایتالیا پژوهش نمود. مرتضی حنانه در سال ۱۳۴۰ به ایران بازگشت و از آن پس در ایران به عنوان پرکارترین موسیقی دان پیشرو به شمار رفت. او در سال ۱۳۴۱ توانست ارکستر بزرگ تازه ای را به نام «فارابی» بنیاد کند و آفریده های خود و دیگران را به اجراء درآورد. ارکستر فارابی در طول ۷ سال زندگی خود، نزدیک به ۸۰ قطعه از آفریده های آهنگ سازان ایرانی را به پای اجراء و ضبط در رادیو رسانید. وی در سال های ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹، سرپرستی و اجرای سلسله برنامه های آموزشی موسیقی ایرانی در تلویزیون را تحت عنوان «شناسایی موسیقی اصیل ایرانی» به همراه فرهنگ شریف، مرتضی نی داوود و حسین قوامی به عهده گرفت. او در سال ۱۳۴۵ از طرف رادیوی ایران و بنا به دعوت یونسکو به «تریبون انترناسیونال آهنگسازان رادیو و تلویزیون» اعزام شد و در آنجا قطعاتی از «ارتوریو» اثر خود را اجراء کرد که از رادیوی ایرلند و سوئیس پخش شد. پس از افتتاح سازمان «رادیو تلویزیون ملی ایران» حنانه در سمت مشاور سرپرستی اقدام به تأسیس کلاس هایی برای تعلیم فنّی خوانندگان نمود و ارکستر سازهای ایرانی را تشکیل داد. او همچنین برای فیلم هایی نظیر: «فرار از تله»، «گُرگ بیزار»، «قصّه ماهان»، «سلام سرزمین من»، «موج»، «گلیم» و «تیرباران» و سریال تلویزیونی «هزاردستان» موسیقی نوشت. از جمله آثار موسیقی مرتضی حنانه می توان به: کاپریس، دعا، صبر و ظفر، در بزرگداشت فردوسی، لالایی، مهرگان، اوراتوریوی بزرگ La Persia یا ایران اشاره نمود. همچنین کتاب های گام های گمشده، دروازه های متروک، تئوری هارمونی زوج، مقاصد الالحان ( عبدالقادر مراغه ای ) ، ترجمهٔ کتاب ارکستراسیون ( نوشته شارل کوکلن درپنج جلد ) و ترجمهٔ کتاب چگونه ملودی بسازیم ( اثر جولیو باس ) از آثار مکتوب او به شمار می آیند. مرتضی حنانه در ۲۴ مهر ۱۳۶۸ درگذشت و پیکر او در امامزاده طاهر ( کرج ) به خاک سپرده شد.
... [مشاهده متن کامل]
مرتضی حنانه ( زادهٔ ۱۳۰۱ – درگذشتهٔ ۱۳۶۸ ) موسیقی دان و آهنگساز ایرانی بود. او پس از پایان دورهٔ ابتدایی، در هنرستان موسیقی ملی به تحصیل مشغول شد و آموختن ساز هورن را زیر نظر «رودولف اوربانتس» آغاز نمود. وی بعدها به عنوان نوازنده هورن اول با ارکستر سمفونیک تهران همکاری نمود. او در سال ۱۳۳۲ به ایتالیا سفر کرد و در مرکز عالی موسیقی واتیکان به تحصیل پرداخت و در خصوص موسیقی مذهبی مقدّس ایتالیا پژوهش نمود. مرتضی حنانه در سال ۱۳۴۰ به ایران بازگشت و از آن پس در ایران به عنوان پرکارترین موسیقی دان پیشرو به شمار رفت. او در سال ۱۳۴۱ توانست ارکستر بزرگ تازه ای را به نام «فارابی» بنیاد کند و آفریده های خود و دیگران را به اجراء درآورد. ارکستر فارابی در طول ۷ سال زندگی خود، نزدیک به ۸۰ قطعه از آفریده های آهنگ سازان ایرانی را به پای اجراء و ضبط در رادیو رسانید. وی در سال های ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹، سرپرستی و اجرای سلسله برنامه های آموزشی موسیقی ایرانی در تلویزیون را تحت عنوان «شناسایی موسیقی اصیل ایرانی» به همراه فرهنگ شریف، مرتضی نی داوود و حسین قوامی به عهده گرفت. او در سال ۱۳۴۵ از طرف رادیوی ایران و بنا به دعوت یونسکو به «تریبون انترناسیونال آهنگسازان رادیو و تلویزیون» اعزام شد و در آنجا قطعاتی از «ارتوریو» اثر خود را اجراء کرد که از رادیوی ایرلند و سوئیس پخش شد. پس از افتتاح سازمان «رادیو تلویزیون ملی ایران» حنانه در سمت مشاور سرپرستی اقدام به تأسیس کلاس هایی برای تعلیم فنّی خوانندگان نمود و ارکستر سازهای ایرانی را تشکیل داد. او همچنین برای فیلم هایی نظیر: «فرار از تله»، «گُرگ بیزار»، «قصّه ماهان»، «سلام سرزمین من»، «موج»، «گلیم» و «تیرباران» و سریال تلویزیونی «هزاردستان» موسیقی نوشت. از جمله آثار موسیقی مرتضی حنانه می توان به: کاپریس، دعا، صبر و ظفر، در بزرگداشت فردوسی، لالایی، مهرگان، اوراتوریوی بزرگ La Persia یا ایران اشاره نمود. همچنین کتاب های گام های گمشده، دروازه های متروک، تئوری هارمونی زوج، مقاصد الالحان ( عبدالقادر مراغه ای ) ، ترجمهٔ کتاب ارکستراسیون ( نوشته شارل کوکلن درپنج جلد ) و ترجمهٔ کتاب چگونه ملودی بسازیم ( اثر جولیو باس ) از آثار مکتوب او به شمار می آیند. مرتضی حنانه در ۲۴ مهر ۱۳۶۸ درگذشت و پیکر او در امامزاده طاهر ( کرج ) به خاک سپرده شد.
