گالوآ اواریست. گالوآ، اِواریسْت (۱۸۱۱ـ۱۸۳۲)(Galois, Évariste)
ریاضی دان فرانسوی. نظریۀ گروه ها را بنیان نهاد و به دستاوردهای مهمی در زمینۀ شناخت شرایط حل پذیریِ معادلۀ جبری رسید. در نزدیکی پاریس زاده شد و در ۱۸۲۹، وارد دانشسرای عالی شد. تا آن زمان بر بیشتر دستاوردهای جدید در زمینۀ نظریۀ معادلات، نظریۀ اعداد، و توابع بیضوی احاطه یافته بود و با اوگوستین کوشی، ریاضی دان معروف، مراوده داشت، ولی تلاش های او برای شناساندن کارهایش با کارشکنی سردمداران ریاضیات فرانسه روبه رو شد. در ۱۸۳۰، گالوآ به جنبش انقلابی پیوست. سال بعد دوبار دستگیر شد و نُه ماه به جرم شرکت در تظاهرات عمومی زندانی شد. مدت کوتاهی پس از آزادی، در دوئل کشته شد. شب قبل از آن، کشفیاتش در نظریۀ گروه ها را شتابزده نوشته بود. یگانه اثر منتشرشدۀ او مقاله ای دربارۀ نظریۀ اعداد در ۱۸۳۰ بود. قضیۀ معروف به قضیۀ گالوآ، حل ناپذیری معادلات بالاتر از درجۀ چهارم را با رادیکال ها نشان می دهد. نظریۀ گالوآ مربوط به گروه های متشکل از آرایش های ریشه های معادلات و زیرگروههایشان است که آن ها را تقریباً مانند «جعبه های چینی» درون هم جا داده بود.
ریاضی دان فرانسوی. نظریۀ گروه ها را بنیان نهاد و به دستاوردهای مهمی در زمینۀ شناخت شرایط حل پذیریِ معادلۀ جبری رسید. در نزدیکی پاریس زاده شد و در ۱۸۲۹، وارد دانشسرای عالی شد. تا آن زمان بر بیشتر دستاوردهای جدید در زمینۀ نظریۀ معادلات، نظریۀ اعداد، و توابع بیضوی احاطه یافته بود و با اوگوستین کوشی، ریاضی دان معروف، مراوده داشت، ولی تلاش های او برای شناساندن کارهایش با کارشکنی سردمداران ریاضیات فرانسه روبه رو شد. در ۱۸۳۰، گالوآ به جنبش انقلابی پیوست. سال بعد دوبار دستگیر شد و نُه ماه به جرم شرکت در تظاهرات عمومی زندانی شد. مدت کوتاهی پس از آزادی، در دوئل کشته شد. شب قبل از آن، کشفیاتش در نظریۀ گروه ها را شتابزده نوشته بود. یگانه اثر منتشرشدۀ او مقاله ای دربارۀ نظریۀ اعداد در ۱۸۳۰ بود. قضیۀ معروف به قضیۀ گالوآ، حل ناپذیری معادلات بالاتر از درجۀ چهارم را با رادیکال ها نشان می دهد. نظریۀ گالوآ مربوط به گروه های متشکل از آرایش های ریشه های معادلات و زیرگروههایشان است که آن ها را تقریباً مانند «جعبه های چینی» درون هم جا داده بود.
wikijoo: گالوآ،_اواریست_(۱۸۱۱ـ۱۸۳۲)