گارگین نژده

او مبارز آزادی بخش ملی و فعال انقلابی در طی جنگ بالکان و جنگ جهانی اول می باشد.
گارگین نژده در سال ۱۹۲۱ دولتی خودگردان به نام جمهوری کوهستان ارمنستان را ایجاد نمود که هدف آن مبارزه با بلشویک و شرکت در جنگ ارمنستان–جمهوری آذربایجان بوده است.
گارگین نژده فرزند یک کشیش و جوانترین از چهار فرزند خانواده بود. در دوران کودکی پدر خود ( یغیشه ) را از دست داد. او تحصیلات خود را در مدرسه تفلیس - روسی ادامه داد. در سن ۱۷ سالگی به جنبش آزادی بخش ارمنی پیوست. نژده به سن پترزبورگ نقل مکان می کند و در دانشگاه محلی آنجا ادامه تحصیل می دهد.
او در سال ۱۹۰۶ میلادی به بلغارستان می رود و وارد دانشگاه نظامی آن کشور می شود و در سال ۱۹۰۷ میلادی از آن دانشگاه فارغ التحصیل می شود.
نژده در سال ۱۹۰۸م به ارمنستان بازمی گردد و عضو فدراسیون انقلابی ارمنی می شود. گارگین نژده به همراه یپرم خان در جنبش مشروطه ایران فعالانه شرکت می کند.
او در سال ۱۹۰۹ میلادی به قفقاز بازگشته ولی توسط مقامات روسی دستگیر، و به مدت ۳ سال روانه زندان می شود. در سال ۱۹۱۲ میلادی به همراه آندرانیک اوزانیان یک گردان ارمنی را تشکیل می دهند و به همراه سپاه داوطلب بلغاری به مبارزه علیه امپراتوری عثمانی در جنگ اول بالکان برای آزادی تراکیه و مقدونیه شرکت می کند.
او در جنگ دوم بالکان زخمی می شود. به پاس فداکاری های او در جنگ مفتخر به ( صلیب شجاعت ) از سوی مقامات بلندپایه بلغارستان می شود.
گارگین نژده در سال ۱۹۱۴ به قفقاز بازمی گردد و برای مبارزه با نیروی عثمانی یک واحد داوطلب ارمنی را تشکیل می دهد. در سال ۱۹۱۵ به فرمان درو فرمانده واحد دوم داوطلب ارمنی می شود. در سال ۱۹۱۶ میلادی او فرماندهی واحد نظامی مشترک ارمنی و یزدی را برعهده می گیرد. پس از انقلاب مارس ۱۹۱۷ روسیه و خروج ارتش روسیه از شرق ترکیه، در بهار ۱۹۱۸ میلادی نیروهای خود را از روستای آلاجای در نزدیکی آنی ( شهر باستانی ) اقدام به یک عقب نشینی تاکتیکی می زند و به گیومری بازمی گردد.