گادامِر، هانْس گِئورگ (۱۹۰۰ـ۲۰۰۲)(Gadamer, Hans-Georg)
گادامِر، هانْس گِئورگ
فیلسوف آلمانی، بنیاد گذار مکتب هرمنوتیک فلسفی. در ماربورگ به دنیا آمد و در دانشگاه های برسلاو، مونیخ، فرایبورگ و ماربورگ در رشته های فلسفه، زبان های کلاسیک، هنر، تاریخ، ادبیات و الهیات تحصیل کرد. مدتی شاگرد هایدگر بود و از او بسیار تأثیر پذیرفت. پس از اخذ دانشنامۀ دکتری در ۱۹۲۲ در دانشگاه های ماربورگ، کیل، لایپزیگ، فرانکفورت و هایدلبرگ به تدریس فلسفه مشغول شد. انتشار حقیقت و روش (۱۹۶۰) برای او شهرتی جهانی به بار آورد. هدف اصلی گادامر در این کتاب، رها کردن علوم انسانی از قیود روش شناسی ای بود که آشکارا یا ضمنی از علوم دقیقه الگو می گرفت. به عقیدۀ گادامر دغدغه های روش شناختی به تنهایی نمی توانند حق تجربۀ حقیقت را ادا کنند. به نظر او فهم صرفاً روندی شناختی نیست که بتوان آن را به کمک یک روش تنظیم کرد، بلکه به گونه ای بنیادی تر شیوه ای است که می کوشیم طبق آن، با جهان سازگار شویم. از این رو لازم است که از نگرش ها و تصورات قبلی خودمان آگاه شویم. به علاوه، لازم است که درکی از حدود امکان این خودشناسی داشته باشیم، زیرا هر شناخت و هر تجربه در نوعی وضعیت معیّن ریشه دارد. بدین ترتیب هرمنوتیک فلسفی گادامر به همۀ علوم انسانی و اجتماعی مرتبط است و دعوی کلیت دارد. البته این امر از سوی کسانی که هرمنوتیک او را با رهیافت های دیگر نظیر ساختارزدایی ژاک دریدا و نقد اید ئولوژی هابرماس در تقابل می نهند مورد مناقشه است. باید توجه داشت که عطف نظر گادامر بر وضعیت، از نظر او مستلزم هیچ گونه نسبیت گرایی نیست، بلکه فقط تأکید می کند که وضعیت را باید به حساب آورد. طبق نظریۀ گادامر، که بر پاسخ خواننده به متن تأکید می کند، معنای یک متن هرگز صرفاً از حقایق مربوط به مؤلف و مخاطبان اولیۀ او به دست نمی آید، بلکه به همین اندازه از وضعیت تاریخی تأویلگر ناشی می شود. به تعبیری، با نوعی تداخل افق ها سروکار داریم و آن هنگامی است که مؤلف، که در وضعیت تاریخی معیّنی قرار گرفته است، و خواننده، که او هم در وضعیت تاریخی معیّنی قرار دارد، در خلق معنای مشترکی شرکت می کنند. از این رو جا برای تعبیر و ارزیابی مجدد همیشه باز است زیرا اثر همواره درمعرض فرافکنی های معنایی قرار دارد. این اندیشه یکی از عناصر اصلی پسامدرنیسم است. منتخبی از نقدهای او در هرمنوتیک فلسفی (۱۹۷۶) گرد آمده است.
گادامِر، هانْس گِئورگ
فیلسوف آلمانی، بنیاد گذار مکتب هرمنوتیک فلسفی. در ماربورگ به دنیا آمد و در دانشگاه های برسلاو، مونیخ، فرایبورگ و ماربورگ در رشته های فلسفه، زبان های کلاسیک، هنر، تاریخ، ادبیات و الهیات تحصیل کرد. مدتی شاگرد هایدگر بود و از او بسیار تأثیر پذیرفت. پس از اخذ دانشنامۀ دکتری در ۱۹۲۲ در دانشگاه های ماربورگ، کیل، لایپزیگ، فرانکفورت و هایدلبرگ به تدریس فلسفه مشغول شد. انتشار حقیقت و روش (۱۹۶۰) برای او شهرتی جهانی به بار آورد. هدف اصلی گادامر در این کتاب، رها کردن علوم انسانی از قیود روش شناسی ای بود که آشکارا یا ضمنی از علوم دقیقه الگو می گرفت. به عقیدۀ گادامر دغدغه های روش شناختی به تنهایی نمی توانند حق تجربۀ حقیقت را ادا کنند. به نظر او فهم صرفاً روندی شناختی نیست که بتوان آن را به کمک یک روش تنظیم کرد، بلکه به گونه ای بنیادی تر شیوه ای است که می کوشیم طبق آن، با جهان سازگار شویم. از این رو لازم است که از نگرش ها و تصورات قبلی خودمان آگاه شویم. به علاوه، لازم است که درکی از حدود امکان این خودشناسی داشته باشیم، زیرا هر شناخت و هر تجربه در نوعی وضعیت معیّن ریشه دارد. بدین ترتیب هرمنوتیک فلسفی گادامر به همۀ علوم انسانی و اجتماعی مرتبط است و دعوی کلیت دارد. البته این امر از سوی کسانی که هرمنوتیک او را با رهیافت های دیگر نظیر ساختارزدایی ژاک دریدا و نقد اید ئولوژی هابرماس در تقابل می نهند مورد مناقشه است. باید توجه داشت که عطف نظر گادامر بر وضعیت، از نظر او مستلزم هیچ گونه نسبیت گرایی نیست، بلکه فقط تأکید می کند که وضعیت را باید به حساب آورد. طبق نظریۀ گادامر، که بر پاسخ خواننده به متن تأکید می کند، معنای یک متن هرگز صرفاً از حقایق مربوط به مؤلف و مخاطبان اولیۀ او به دست نمی آید، بلکه به همین اندازه از وضعیت تاریخی تأویلگر ناشی می شود. به تعبیری، با نوعی تداخل افق ها سروکار داریم و آن هنگامی است که مؤلف، که در وضعیت تاریخی معیّنی قرار گرفته است، و خواننده، که او هم در وضعیت تاریخی معیّنی قرار دارد، در خلق معنای مشترکی شرکت می کنند. از این رو جا برای تعبیر و ارزیابی مجدد همیشه باز است زیرا اثر همواره درمعرض فرافکنی های معنایی قرار دارد. این اندیشه یکی از عناصر اصلی پسامدرنیسم است. منتخبی از نقدهای او در هرمنوتیک فلسفی (۱۹۷۶) گرد آمده است.
wikijoo: گادامر،_هانس_گیورگ_(۱۹۰۰ـ۲۰۰۲)