کیست شکلاتی یا آندومتریوما ( به انگلیسی: Endometrioma ) به حضور بافت آندومتر داخل و گاهی روی یکی از تخمدان ها یا هر دوی آنها به صورت تکی یا چندتایی گفته می شود که شایعترین شکل بیماری آندومتریوز است و به آن آندومتریوز تخمدانی نیز گفته می شود. ظاهر کیست قهوه ای و قیرمانند و شبیه شکلات آب شده می باشد. مایعات داخل کیست ها خون غلیظ، تیره و قدیمی است. اندازه کیست ها ممکن است از ۵ تا ۲۰ سانتی متر هم باشد اما معمولاً کوچک تر از ۵ سانتیمتر هستند.
... [مشاهده متن کامل]
کیست شکلاتی در ۱۷ تا ۴۴٪ بیماران مبتلا به آندومتریوز یافت می شود و فرم پیشرفته آندومتریوز در مرحله سوم یا چهارم می باشد. آندومتریوز یعنی وجود بافت آندومتر واقع در خارج از رحم است که منجر به تشکیل بافت اسکار، چسبندگی و واکنش های التهابی می شود؛ اما معمولاً یک رشد خوش خیم است.
کیست های شکلاتی می توانند به بافت سالم تخمدان حمله کرده و در صورتیکه بزرگ باشند، به آن ها آسیب برسانند. گاهی پزشک مجبور به برداشتن تخمدان ها می شود که تهدیدی جدی برای باروری است. زنانی که مبتلا به کیست های شکلاتی می شوند، ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
• کاهش شانس تخمک گذاری
• آزاد کردن تخمک هایی با کیفیت پایین تر برای باروری
• ترشح غیرطبیعی هورمون محرکه فولیکولی ( FSH )
هدف از درمان پزشکی این کیست ها، کاهش علائم و ایجاد تخمک گذاری طبیعی است. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ( NSAID ) اغلب در بیمارانی که درد لگن دارند، تجویز می شود. به طور معمول اولین درمان استفاده از قرص های هورمونی مانند پروژسترون ( به عنوان مثال، مدروکسی پروژسترون استات ) ، دانازول، ژسترینون یا هورمون آزادکننده گنادوتروپین ( GnRH ) می باشد. گاهی قرص های ضدبارداری به جای داروهای غیر استروئیدی برای کاهش علائم کیست ها تجویز می شود. اما این داروها غالباً در درمان آندومتریوم بی اثر هستند و هر گونه تسکین در طول مصرف داروها کوتاه مدت است. همچنین درمان با این قرص ها عوارض جانبی دائمی مانند گرگرفتگی، پوکی استخوان، کلفت شدن صدا، افزایش وزن و رشد موهای زائد را ایجاد می کند.
جراحی لاپاراسکوپی برای درمان این کیست ها شامل برداشتن چسبندگی تخمدان و آندومتریوم است. آندومتریوم برای درمان قطعی اغلب نیاز به تخلیه از طریق جراحی دارد و برداشتن آن بهتر از استفاده از داروهایی است که تنها به صورت موقت علائم را کاهش می دهند. جراحی نیز می تواند باعث کاهش ذخیره تخمدان و آسیب به تخمدان ها شود. جراحی با لیزر با اینکه آسیب کمتری به تخمدان وارد می کند اما احتمال برگشت بالاتری دارد و در برخی شرایط باعث می شود بافت آندومتری مجدداً بعد از جراحی به سرعت رشد کند.
... [مشاهده متن کامل]
کیست شکلاتی در ۱۷ تا ۴۴٪ بیماران مبتلا به آندومتریوز یافت می شود و فرم پیشرفته آندومتریوز در مرحله سوم یا چهارم می باشد. آندومتریوز یعنی وجود بافت آندومتر واقع در خارج از رحم است که منجر به تشکیل بافت اسکار، چسبندگی و واکنش های التهابی می شود؛ اما معمولاً یک رشد خوش خیم است.
کیست های شکلاتی می توانند به بافت سالم تخمدان حمله کرده و در صورتیکه بزرگ باشند، به آن ها آسیب برسانند. گاهی پزشک مجبور به برداشتن تخمدان ها می شود که تهدیدی جدی برای باروری است. زنانی که مبتلا به کیست های شکلاتی می شوند، ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
• کاهش شانس تخمک گذاری
• آزاد کردن تخمک هایی با کیفیت پایین تر برای باروری
• ترشح غیرطبیعی هورمون محرکه فولیکولی ( FSH )
هدف از درمان پزشکی این کیست ها، کاهش علائم و ایجاد تخمک گذاری طبیعی است. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ( NSAID ) اغلب در بیمارانی که درد لگن دارند، تجویز می شود. به طور معمول اولین درمان استفاده از قرص های هورمونی مانند پروژسترون ( به عنوان مثال، مدروکسی پروژسترون استات ) ، دانازول، ژسترینون یا هورمون آزادکننده گنادوتروپین ( GnRH ) می باشد. گاهی قرص های ضدبارداری به جای داروهای غیر استروئیدی برای کاهش علائم کیست ها تجویز می شود. اما این داروها غالباً در درمان آندومتریوم بی اثر هستند و هر گونه تسکین در طول مصرف داروها کوتاه مدت است. همچنین درمان با این قرص ها عوارض جانبی دائمی مانند گرگرفتگی، پوکی استخوان، کلفت شدن صدا، افزایش وزن و رشد موهای زائد را ایجاد می کند.
جراحی لاپاراسکوپی برای درمان این کیست ها شامل برداشتن چسبندگی تخمدان و آندومتریوم است. آندومتریوم برای درمان قطعی اغلب نیاز به تخلیه از طریق جراحی دارد و برداشتن آن بهتر از استفاده از داروهایی است که تنها به صورت موقت علائم را کاهش می دهند. جراحی نیز می تواند باعث کاهش ذخیره تخمدان و آسیب به تخمدان ها شود. جراحی با لیزر با اینکه آسیب کمتری به تخمدان وارد می کند اما احتمال برگشت بالاتری دارد و در برخی شرایط باعث می شود بافت آندومتری مجدداً بعد از جراحی به سرعت رشد کند.
