کیانی، مُلوک
خاندان معروفی از ملوک ایرانی در سیستان (حک: از ح ۴۳۲ تا ۱۲۶۲ق). اینان نسب خود را به کیانیان، سلسلۀ افسانه ای پادشاهان ایران، می رساندند. اقتدار و اعتبار کیانیان در دورۀ صفویه، با وجود واگذاری امور سیستان به بیگلربیگی قندهار و خاندان بهرام میرزا، پسر شاه اسماعیل، افزایش یافت. ثروت ملوک کیانی سبب حملۀ رستم میرزا به سیستان و قتل ملک محمود کیانی شد (۹۹۵ق یا یکی دوسال بعد از آن)، اما با مقاومت ملک جلال الدین، رستم میرزا از سیستان گریخت و شاه عباس حکومت را برای ملک جلال الدین باقی گذاشت. ملک حمزه (حک: ۱۰۲۸ـ۱۰۵۵ق) فرزند و جانشین جلال الدین، در میان سیستانیان احترام بسیار داشت و مزارش تا مدت ها زیارتگاه مردم سیستان بود. ملک نصرت خان (حک: ۱۰۵۵ـ۱۰۸۵) برادرزادۀ ملک حمزه، زنی از شاهزادگان صفوی داشت و ملک جعفرخان (حک: ۱۰۸۵ـ۱۱۰۳ق)، جانشین او، از این زن بود. پس از مرگ ملک فتحعلی (حک: ۱۱۰۴ـ۱۱۳۴ق)، با حمایت دربار صفوی، ملک اسدالله فرزند ملک جعفر، حاکم سیستان شد. ملک محمود فرزند ملک فتحعلی از تهاجم افغان ها به ایران بهره جست و او را از سیستان بیرون کرد و شهر مشهد را گرفت (۱۱۳۵ق). نادرشاه پیش از پیوستن به شاه طهماسب دوم صفوی، مدتی را در خدمت او بود. ملک محمود در ربیع الثانی ۱۱۳۹، پس از شکست قوایش، خود را تسلیم کرد و چند ماه بعد به فرمان نادر اعدام شد و ملک اسدالله از طرف نادر به حکومت سیستان رسید. کیانیان پس از نادر به خدمت احمدشاه ابدالی درآمدند. اقتدار تدریجی سرداران نارویی و سربندی و سنجرانی، با زوال قدرت کیانیان همراه بود. ملک جلال الدین فرزند، ملک بهرام شاه، با وجود حمایت های کامران شاه ابدالی، مغلوب سرداران مخالف شد و حکومت را به برادرش، ملک حمزه ( ـ۱۲۶۲ق)، داد. حکومت ظاهری ملک حمزه چندان دوام نیاورد و با مرگ او سلسلۀ کیانیان نیز کاملاً برافتاد.
خاندان معروفی از ملوک ایرانی در سیستان (حک: از ح ۴۳۲ تا ۱۲۶۲ق). اینان نسب خود را به کیانیان، سلسلۀ افسانه ای پادشاهان ایران، می رساندند. اقتدار و اعتبار کیانیان در دورۀ صفویه، با وجود واگذاری امور سیستان به بیگلربیگی قندهار و خاندان بهرام میرزا، پسر شاه اسماعیل، افزایش یافت. ثروت ملوک کیانی سبب حملۀ رستم میرزا به سیستان و قتل ملک محمود کیانی شد (۹۹۵ق یا یکی دوسال بعد از آن)، اما با مقاومت ملک جلال الدین، رستم میرزا از سیستان گریخت و شاه عباس حکومت را برای ملک جلال الدین باقی گذاشت. ملک حمزه (حک: ۱۰۲۸ـ۱۰۵۵ق) فرزند و جانشین جلال الدین، در میان سیستانیان احترام بسیار داشت و مزارش تا مدت ها زیارتگاه مردم سیستان بود. ملک نصرت خان (حک: ۱۰۵۵ـ۱۰۸۵) برادرزادۀ ملک حمزه، زنی از شاهزادگان صفوی داشت و ملک جعفرخان (حک: ۱۰۸۵ـ۱۱۰۳ق)، جانشین او، از این زن بود. پس از مرگ ملک فتحعلی (حک: ۱۱۰۴ـ۱۱۳۴ق)، با حمایت دربار صفوی، ملک اسدالله فرزند ملک جعفر، حاکم سیستان شد. ملک محمود فرزند ملک فتحعلی از تهاجم افغان ها به ایران بهره جست و او را از سیستان بیرون کرد و شهر مشهد را گرفت (۱۱۳۵ق). نادرشاه پیش از پیوستن به شاه طهماسب دوم صفوی، مدتی را در خدمت او بود. ملک محمود در ربیع الثانی ۱۱۳۹، پس از شکست قوایش، خود را تسلیم کرد و چند ماه بعد به فرمان نادر اعدام شد و ملک اسدالله از طرف نادر به حکومت سیستان رسید. کیانیان پس از نادر به خدمت احمدشاه ابدالی درآمدند. اقتدار تدریجی سرداران نارویی و سربندی و سنجرانی، با زوال قدرت کیانیان همراه بود. ملک جلال الدین فرزند، ملک بهرام شاه، با وجود حمایت های کامران شاه ابدالی، مغلوب سرداران مخالف شد و حکومت را به برادرش، ملک حمزه ( ـ۱۲۶۲ق)، داد. حکومت ظاهری ملک حمزه چندان دوام نیاورد و با مرگ او سلسلۀ کیانیان نیز کاملاً برافتاد.
wikijoo: کیانی،_ملوک