کیانوری، نورالدّین (تهران ۱۲۹۴ـ ۱۳۷۸)
کیانوری، نورالدّین
آخرین دبیرکل حزب تودۀ ایران. فرزند شیخ مهدی نوری و نوۀ شیخ فضل الله نوری عالم معروف عصر مشروطه. تحصیلات متوسطه را در تهران و در مدرسۀ دارالفنون در ۱۳۱۳ش به پایان رساند. در همان سال وارد دانشکدۀ فنی شد و پس از یک سال برای ادامۀ تحصیل، راهی آلمان شد. در شهر آخن وارد دانشکدۀ فنی شد و در رشته راه و ساختمان و معماری تحصیلات خود را به پایان رساند و در ۱۳۱۹ش به ایران بازگشت. در ۱۳۲۱ش، رسماً وارد حزب توده شد و دو سال بعد به عضویت کمیسیون تفتیش حزب درآمد. در ۱۳۲۶ش، به دنبال برگزاری کنگرۀ دوم حزب، به عنوان عضو کمیتۀ مرکزی و عضو هیئت اجرائیه انتخاب گردید. در ۱۳۲۷ش به دنبال ترور نافرجام محمدرضا پهلوی، دستگیر و زندانی شد. در ۱۳۲۹ش از زندان گریخت و تا ۱۳۳۴ش به صورت مخفیانه زندگی کرد. در همان سال به اتحاد جماهیر شوروی سابق رفت و پس از دو سال اقامت در آن کشور، راهی جمهوری دموکراتیک آلمان شد. در ۱۳۴۲ش به دنبال اختلافاتی که در رهبری حزب توده ایران بروز کرد، علی رغم میل خود، از کار حزبی کناره گرفت. در ۱۳۵۱ش مجدداً به فعالیت حزبی بازگشت و تا ۱۳۵۶ش سِمت دبیر دومی حزب را برعهده داشت. در ۱۳۵۷ش به عنوان دبیر اول حزب انتخاب شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به کشور بازگشت. کیانوری با ساماندهی سریع و گستردۀ حزب، در ارتباط مستقیم با اتحاد شوروی و مقامات امنیتی آن، ظاهراً به هواداری از امام خمینی و حزب جمهوری اسلامی و همکاری با ارکان حکومت جدید پرداخت. او توانست بخش عمدۀ سازمان چریک های فدایی خلق را تحت عنوان اکثریت، به خط مشی حزب توده نزدیک کند و ضمناً جریان انتقادی تندی علیه ملی گرایان، ملی ـ مذهبی ها و لیبرال ها سامان داد. در ۱۳۶۰ش، حزب توده یکی از گروه های مصون مانده از درگیری ها بود، اما با آشکارشدن فعالیت های جاسوسی آنان، خاصه در ارتش، پس از مدتی اختفا، در ۱۳۶۲ش دستگیر شد و به زندان افتاد. وی به همراه احسان طبری و جمعی دیگر از رهبران حزب توده اعترافات گسترده ای به جرایم خود کردند و سرانجام ضمن آزادی مشروط، تا زمان مرگ همراه با همسرش مریم فیروز در خانه ای در تهران به سر برد. از کیانوری کتابی با عنوان خاطرات و تعداد پرشماری گفت وگو به چاپ رسیده است.
کیانوری، نورالدّین
آخرین دبیرکل حزب تودۀ ایران. فرزند شیخ مهدی نوری و نوۀ شیخ فضل الله نوری عالم معروف عصر مشروطه. تحصیلات متوسطه را در تهران و در مدرسۀ دارالفنون در ۱۳۱۳ش به پایان رساند. در همان سال وارد دانشکدۀ فنی شد و پس از یک سال برای ادامۀ تحصیل، راهی آلمان شد. در شهر آخن وارد دانشکدۀ فنی شد و در رشته راه و ساختمان و معماری تحصیلات خود را به پایان رساند و در ۱۳۱۹ش به ایران بازگشت. در ۱۳۲۱ش، رسماً وارد حزب توده شد و دو سال بعد به عضویت کمیسیون تفتیش حزب درآمد. در ۱۳۲۶ش، به دنبال برگزاری کنگرۀ دوم حزب، به عنوان عضو کمیتۀ مرکزی و عضو هیئت اجرائیه انتخاب گردید. در ۱۳۲۷ش به دنبال ترور نافرجام محمدرضا پهلوی، دستگیر و زندانی شد. در ۱۳۲۹ش از زندان گریخت و تا ۱۳۳۴ش به صورت مخفیانه زندگی کرد. در همان سال به اتحاد جماهیر شوروی سابق رفت و پس از دو سال اقامت در آن کشور، راهی جمهوری دموکراتیک آلمان شد. در ۱۳۴۲ش به دنبال اختلافاتی که در رهبری حزب توده ایران بروز کرد، علی رغم میل خود، از کار حزبی کناره گرفت. در ۱۳۵۱ش مجدداً به فعالیت حزبی بازگشت و تا ۱۳۵۶ش سِمت دبیر دومی حزب را برعهده داشت. در ۱۳۵۷ش به عنوان دبیر اول حزب انتخاب شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به کشور بازگشت. کیانوری با ساماندهی سریع و گستردۀ حزب، در ارتباط مستقیم با اتحاد شوروی و مقامات امنیتی آن، ظاهراً به هواداری از امام خمینی و حزب جمهوری اسلامی و همکاری با ارکان حکومت جدید پرداخت. او توانست بخش عمدۀ سازمان چریک های فدایی خلق را تحت عنوان اکثریت، به خط مشی حزب توده نزدیک کند و ضمناً جریان انتقادی تندی علیه ملی گرایان، ملی ـ مذهبی ها و لیبرال ها سامان داد. در ۱۳۶۰ش، حزب توده یکی از گروه های مصون مانده از درگیری ها بود، اما با آشکارشدن فعالیت های جاسوسی آنان، خاصه در ارتش، پس از مدتی اختفا، در ۱۳۶۲ش دستگیر شد و به زندان افتاد. وی به همراه احسان طبری و جمعی دیگر از رهبران حزب توده اعترافات گسترده ای به جرایم خود کردند و سرانجام ضمن آزادی مشروط، تا زمان مرگ همراه با همسرش مریم فیروز در خانه ای در تهران به سر برد. از کیانوری کتابی با عنوان خاطرات و تعداد پرشماری گفت وگو به چاپ رسیده است.
wikijoo: کیانوری،_نورالدین_(تهران_۱۲۹۴ـ_۱۳۷۸)