کک نفتی ( به انگلیسی: Petroleum coke ) ماده جامد نهایی غنی از کربن است که از فرایند پالایش نفت حاصل می شود و گروهی از سوخت ها بشمار می آید که به عنوان کک ها شناخته می شوند. کک نفتی به طور خاص از یک فرایند نهایی کراکینگ حاصل می شود که از فرایندهای مهندسی شیمی بشمار می آید و هیدروکربن های زنجیره ای نفت را در بخشی بنام واحد کوکر، به زنجیره های کوتاه تر تقسیم می کند. عبارت دیگر، کک نفتی محصول کربونازیسیون برش های سنگین هیدروکربنی نفت با دمای جوش بالا است. همچنین در فرایند تولید نفت خام مصنوعی از بیتومن استخراج شده از ماسه های نفتی کانادا و میدان نفتی اورینوکوی ونزوئلا نیز کک نفتی تولید می شود. [ ۱]
کک نفتی میزان ارزش حرارتی بالاتری نسبت به کک متالورژی دارد. میزان خاکستر آن کمتر است. به علت شرایط بسیار شدید حرارتی که کک نفتی در آن تولید می شود، میزان بسیار کمی ماده فرار سوختنی دارد، در نتیجه این کک به علت میزان کم ماده فرار، بسیار سخت در حالت سوختن قرار می گیرد. کک نفتی به دست آمده که تکلیس نشده باشد، کک سبز نیز نامیده می شود و بیشتر به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد. در نهایت کک خام به کک کلسینه شده تبدیل می شود که دارای میزان کربن تثبیت شده بالا، خاکستر کم و گوگرد بسیار کم است. [ ۲]
کک نفتی به همراه الکترود گرافیتی از مواد مورد نیاز برای صنعت فولاد است. در جدول زیر کاربرد انواع کک ها در صنایع گوناگون آمده است:
بسته به خوراک نفتی استفاده شده، ترکیب کک نفتی ممکن است تغییر کند ولی درصد عمدهٔ آن از کربن است. در کک نفتی خالص درصد کربن به ۹۸–۹۹٪ جرمی نیز می رسد که ترکیبی پایه کربن است که هیدوژن آن را پر کرده است. درحالی که در کک خام هیدروژن می تواند ۳ تا ۴ درصد جرمی کک را نیز تشکیل دهد. همچنین ۰٫۱ تا ۰٫۵ درصد نیتروژن و ۰٫۲ تا ۶ درصد گوگرد نیز در کک خام وجود دارد که در فرایند تکلیس حذف می شوند.
در جدول زیر ترکیب مواد موجود در کک خام و کک کلسینه شده مقایسه شده است:
بر اساس نوع خوراک واحد و جزئیات فرایند کک سازی، کک های متفاوتی به دست می آیند که شامل:
نیاز به خوراکی با غلظتهای زیاد آسفالتین و گوگرد، فشار پایین محفظه تأخیر و دمای زیاد محفظه است. خوراکی که محتوی اکسیژن زیادی باشد نیز می تواند سبب تولید کک دانه ای شود. هنگامی که محتوی آسفالتین خوراک در مقایسه با کربن کنرادسون آن بالا باشد، کک دانه ای تولید می شود. عموماً خوراک هایی که از باقی مانده های تحت خلأ و ضایعات قسمت های مختلف پالایش به دست می آید، می تواند سبب تولید کک دانه ای شود. [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکک نفتی میزان ارزش حرارتی بالاتری نسبت به کک متالورژی دارد. میزان خاکستر آن کمتر است. به علت شرایط بسیار شدید حرارتی که کک نفتی در آن تولید می شود، میزان بسیار کمی ماده فرار سوختنی دارد، در نتیجه این کک به علت میزان کم ماده فرار، بسیار سخت در حالت سوختن قرار می گیرد. کک نفتی به دست آمده که تکلیس نشده باشد، کک سبز نیز نامیده می شود و بیشتر به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد. در نهایت کک خام به کک کلسینه شده تبدیل می شود که دارای میزان کربن تثبیت شده بالا، خاکستر کم و گوگرد بسیار کم است. [ ۲]
کک نفتی به همراه الکترود گرافیتی از مواد مورد نیاز برای صنعت فولاد است. در جدول زیر کاربرد انواع کک ها در صنایع گوناگون آمده است:
بسته به خوراک نفتی استفاده شده، ترکیب کک نفتی ممکن است تغییر کند ولی درصد عمدهٔ آن از کربن است. در کک نفتی خالص درصد کربن به ۹۸–۹۹٪ جرمی نیز می رسد که ترکیبی پایه کربن است که هیدوژن آن را پر کرده است. درحالی که در کک خام هیدروژن می تواند ۳ تا ۴ درصد جرمی کک را نیز تشکیل دهد. همچنین ۰٫۱ تا ۰٫۵ درصد نیتروژن و ۰٫۲ تا ۶ درصد گوگرد نیز در کک خام وجود دارد که در فرایند تکلیس حذف می شوند.
در جدول زیر ترکیب مواد موجود در کک خام و کک کلسینه شده مقایسه شده است:
بر اساس نوع خوراک واحد و جزئیات فرایند کک سازی، کک های متفاوتی به دست می آیند که شامل:
نیاز به خوراکی با غلظتهای زیاد آسفالتین و گوگرد، فشار پایین محفظه تأخیر و دمای زیاد محفظه است. خوراکی که محتوی اکسیژن زیادی باشد نیز می تواند سبب تولید کک دانه ای شود. هنگامی که محتوی آسفالتین خوراک در مقایسه با کربن کنرادسون آن بالا باشد، کک دانه ای تولید می شود. عموماً خوراک هایی که از باقی مانده های تحت خلأ و ضایعات قسمت های مختلف پالایش به دست می آید، می تواند سبب تولید کک دانه ای شود. [ ۲]
wiki: کک نفتی