کژپشتی

بیماری کَژپُشتی یا اِسکُلیوز[ ۱] ( به انگلیسی: Scoliosis ) انحراف جانبی ستون مهره ها ( به راست یا چپ ) می تواند به علت ناهنجاری مادرزادی ( مثلاً نوروفیبروماتوز ) یا اسکولیوز اکتسابی ( مثلاً بیماری راشیتیسم ) ایجاد شود.
اختلال در عملکرد عضلات که ماهیچه آسیبی ( میوپاتی ) خوانده می شود به نوع خاصی از کژپشتی منجر می شود که به آن کژپشتی ماهیچه آسیبی Myopathic می گویند. دیستروفی های عضلانی جزو این گروه قرار می گیرند.
ممکن است کژپشتی به علت اختلال عملکرد هورمونی ایجاد شود که بنام کژپشتی عصب آسیبی Neuropathic شناخته می شود.
مسئله مهمی که باید در انحراف جانبی ستون فقرات توجه داشته باشیم این است که جهت حرکت زوائد خاری spinous processes به سمت تقعر می باشد درحالیکه دنده ها و جسم مهره ها برخلاف زواید خاری چرخشی به طرف تحدب دارند. این پدیده ( چرخش دنده ها به سمت تحدب ) باعث ایجاد برجستگی در سمت تحدب می گردد که به آن کوهان خلفی posterior hump گفته می شود.
به هرگونه انحراف ستون فقرات کژپشتی می گویند که به دو صورت C و S وجود دارد. در نوع C یک قوس و در نوع S دو قوس غیرنرمال ایجاد می شود. میزان قوس در افراد مبتلا به این بیماری متفاوت می باشد که خود این مسئله نوعی از درجه بندی را ایجاد می کند. در کژپشتی به دلیل عدم قرینگی و غیرطبیعی بودن ستون فقرات، نیروهای وارده به آن حتی درصورت طبیعی بودن باعث فشار به عضلات، رباطها، دیسک های بین مهره ای و مفاصل بین مهره ای پشتی Facet Joints می گردد و در نتیجه منجر به تشدید درد در ستون فقرات به ویژه ناحیه کمر می شود.
البته طبقه بندی کژپشتی به دو صورت غیرساختمانی Mobile و ساختمانی Fixed نیز ممکن است که جهت نوع درمان مهم است. در نوع غیرساختمانی که برگشت پذیر نیز خوانده می شود درصورت خم کردن تنه به جلو یا دراز کشیدن اصلاح می شود. وضعیت های نادرست، کمردردها ی شدید به خصوص فتق دیسک، برخی از تومورها و اختلاف طول اندامها می توانند این حالت را ایجاد کنند. در نوع ساختمانی برخلاف نوع غیرساختمانی در حالت خم شدن به جلو انحراف و قوس ازبین نمی رود. اسکولیوز ساختمانی به دلیل نقص عضو، برخی از بیماری های عضلانی، بعضی از ناهنجاری ها ی مادرزادی، بیماری های عصبی ( فلج مغزی، پولیومیلبت، سیرنگومیلی و… ) و گهگاه به دلایل ناشناخته[ ۲] در کودکان، نوجوانان و جوانان به وجود می آید.