کویته

کُویته ( به بلوچی: کویٹه ) ( به اردو: کوئٹه ) ( به هزارگی: کویته ) مرکز ایالت بلوچستان در کشور پاکستان است. این شهر همچنین بزرگترین شهر تمام منطقه ی بلوچستان است. نام قدیم کویته، شالکوت بود.
شهر کویته در شمال ایالت بلوچستان پاکستان در نزدیکی مرز این کشور با افغانستان واقع شده و یکی از مراکز بازرگانی و مواصلاتی بین دو کشور است. این شهر در نزدیکی تنگه بولان قرار دارد که در قدیم دروازه اصلی عبور از آسیای میانه به جنوب آسیا بود. بخش اعظم این شهر در زمین لرزه ۱۹۳۵ کویته نابود شد اما پس از آن بازسازی شده و جمعیت آن در سال ۲۰۱۷ به ۱، ۱۲۰۵ نفر رسید. جمعیت شهرستان کویته ۲٬۲۷۵٬۶۹۹ است. ارتفاع میانگین شهر کویته ۱۶۸۰ متر بالاتر از سطح دریا می باشد و از این نظر بلندجایگاه ترین شهر بزرگ در پاکستان است.
به خاطر وجود باغ های فراوان میوه در داخل و بیرون از شهر و تولیدات میوه و خشکبار آن، به کویته «سبد میوه پاکستان» هم گفته اند. با بروز جنگ داخلی در افغانستان، کویته برای ارتش پاکستان اهمیت زیادی یافت.
اطراف کویته از دیرباز به خاطر کوه ها و چراگاه هایش در تضاد نسبی با دشت های خشک غرب منطقه قرار داشته است. طبق یک عقیده، در عصر برنز مردمی از تخت سلیمان برآمدند و تعداد زیادی در کویته مستقر شدند. نام کویته و نام قدیم آن شالکوت هر دو با معنی قلعه همراه است. تصور می شود که این نام به دلیل وجود قلعه ای در اینجا نبوده بلکه به این دلیل که کویته در احاطه کوه ها است این نام به این شهر به عنوان یک قلعه طبیعی اشاره دارد. کوه های اطراف آن کوه های چهل تن، زرغون و مهردار هستند. تمام این کوه ها عمدتاً خشک هستند.
کویته شهری باستانی است که وجود آن به قرن ششم میلادی بازمی گردد. در آن زمان بخشی این شهر بخشی از شاهنشاهی ساسانی ایران بود. هنگامی که مسلمانان در قرن هفتم میلادی ایران را فتح کردند، بخشی از امپراتوری اسلامی شد. نخستین ذکر از کویته مربوط به سده یازدهم میلادی است، یعنی زمانی که سلطان محمود غزنوی در جریان حمله خود به شبه قاره هند این شهر را نیز تصرف کرد.
در سال ۱۵۴۳ نصیرالدین همایون، پادشاه گورکانی هند، از شیرشاه سوری شکست خورد و به ایران گریخت، در مسیر سفر به ایران صفوی به کویته آمد. او پسر خود یعنی همان پادشاه آینده گورکانی اکبر کبیر را دو سال در اینجا اقامت داد. کویته تا سال ۱۵۵۶ بخشی از امپراتوری گورکانی ( مغول ) باقی ماند و پس از آن بخشی از امپراتوری ایران شد. در سال ۱۵۹۵، امپراتور اکبر دوباره کویته را بخشی از امپراتوری خود قرار داد. در سال ۱۷۰۹ این منطقه بخشی از قلمرو هوتکیان افغان به شمار می آمد و این وضع تا سال ۱۷۴۷ ادامه داشت تا آن که در آن سال احمد شاه درانی این ناحیه را به تصرف خود درآورده و آن را بخشی از امپراتوری درانی کرد.

کُوِیْته (Quetta)
اقامتگاه تابستانی و مرکز بلوچستان، در غرب پاکستان، با ۴۱۹هزار نفر جمعیت (۱۹۹۵). در ارتفاع ۱,۵۲۵متری از سطح دریا در فاصلۀ ۳۵ کیلومتری شمال غربی گذرگاه بولان قرار دارد. کویته از لحاظ استراتژیکی نزدیک جادۀ تجاری بین افغانستان و درّۀ سند سفلا قرار دارد و رفت و آمدهای گذرگاه بولان و گذرگاه خوجک را کنترل می کند. با راه آهن به افغانستان و ایران متصل است، و در ۱۹۸۲، خط لولۀ گاز به شکارپور، در سند، احداث شد. این شهر براثر زلزلۀ مه ۱۹۳۵، ویران شد و ۲۰هزار نفر کشته شدند.