کوپرولو فواد

کوپْرولو، فؤاد (استانبول ۱۸۹۰ـ ۱۹۶۶)
شاعر و محققِ اندیشمند تاریخ و فرهنگ ترک و اسلام، و دولتمرد ترکیه. از دورۀ دبستان علاقۀ زیادی به تحقیق و فراگیری دانش داشت. اولین اثر او در ۱۹۰۵، در روزنامۀ ترقّی چاپ شد. به دانشکدۀ حقوق رفت، اما تحصیلاتش ناتمام ماند. به زبان فارسی تسلط داشت و با زبان های عربی و فرانسه آشنا بود. در ۱۹۱۱، عضو جمعیت ملّت ترک شد و در هیئت کانون فرهنگ ترک انجام وظیفه کرد. در همین دوره شعرهای ملی ـ وطنی او در جراید چاپ می شد؛ در همان سال ها آثاری از فرانسوی به ترکی ترجمه کرد. در ۱۹۱۳، استاد تاریخ ادبیات ترک شد. اثرش، نخستین متصوفان در ادبیات ترک، برای او شهرت جهانی آورد. به پیشنهاد دانشمندانی، چون بارتولد، عضو افتخاری فرهنگستان شوروی شد. در جشن هزارۀ فردوسی (۱۳۱۳ش) نمایندۀ ترکیه بود. مدتی وکیل مجلس شد. از دانشگاه های آتن و سوربون و هایدلبِرگ دکترای افتخاری گرفت. در ۱۹۳۵، زندگی سیاسی را شروع کرد. طرفدار تکثّر احزاب بود. در ۱۹۴۶، نمایندۀ مردم استانبول در مجلس شد. از بنیادگذاران حزب دموکرات بود. در ۱۹۵۰، وزیر امور خارجه شد و برای ورود ترکیه به ناتو بسیار کوشید. در ۱۹۶۱ از مقام خود استعفا کرد و از فعالیت های سیاسی کناره گرفت. از طرف کشورهایی چون فرانسه، آلمان و آرژانتین هشت نشان دریافت کرد. از آثار اوست: حیات فکرّیه (۱۹۰۹)؛ معلومات ادبیّه (۱۹۱۵)؛ تاریخ ترکیه (۱۹۲۳)؛ تاریخ ادبیات ترکیه (۱۹۲۶)؛ تاریخ تمدن اسلام (ترجمه؛ ۱۹۴۰)؛ دموکراسی (۱۹۴۰)؛ عناصر ترکی در فارسی نوین (۱۹۴۲)؛ یادداشت هایی دربارۀ رصدخانۀ مراغه در قرن سیزدهم (۱۹۴۴)؛ تأثیر نهادهای بیزانس بر نهادهای حکومت عثمانی (۲۰۰۲).