کوهْدشت، شهرستان
نمایی از پل سی پله
واقع در غرب استان لرستان، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش های طَرْحان، کونانی، رومِشْکان، و درب گنبد، با مرکزیت اداری شهر کوهدشت. از شمال به شهرستان شیروان و چرداول (استان ایلام) و شهرستان دلفان، از شرق به شهرستان خرم آباد، و از جنوب شرقی و جنوب به شهرستان پل دختر، و از جنوب غربی و غرب به شهرستان درّه شهر (استان ایلام) محدود است. این شهرستان از کوه های نسبتاً مرتفع متعدد و دشت هایی چند تشکیل شده است که دشت مرکزی کوهدشت را در میان گرفته اند. کوه هنجیس (۲,۶۴۲ متر) بلندترین کوه آن است و مهم ترین کوه های آن عبارت اند از ورازرد و خِرسْدَر یا مَلِه که در کوهستان زاگرس قرار دارند. رودخانه های چشمه سفید، گدار پهن، مادیان رود، و سِیْمَرِه این شهرستان را مشروب می کنند. اقلیم آن معتدلِ مایل به گرم، از نظر بارندگی جزو نواحی نیمه خشک، و جمعیت آن ۲۱۱,۸۸۶ نفر است (۱۳۸۵ش). مهم ترین آبادی های آن عبارت اند از درب گنبد، گَراب، کونانی، چِقابَل، خوشتاب وند (دُم سرخ) اُشْتُرۀ گل گل، سوری، و نامجو. راه خرم آباد به اسلام آباد غرب و ایلام و نیز راه پل دختر به اسلام آباد غرب و کرمانشاه، همراه با دیگر راه های فرعی و روستایی شبکۀ راه های زمینی این شهرستان را تشکیل می دهند. دارابودن استعداد کشاورزی و دامداری، این شهرستان را در موقعیت خوبی قرار داده و لبنیات و فرآورده های دامی آن معروف است. نام طرحان یا ترهان که از بخش های شهرستان کوهدشت است، در نوشته های جهانگردان و جغرافی نویسان قدیم مانند ابودلف ینبوعی (قرن ۴ق) و یاقوت حموی (قرن ۶ـ۷ق) آمده و از قدمت آن حکایت کرده اند. در تپۀ چقابل، واقع در ۲۹کیلومتری جنوب غربی شهر کوهدشت، آثاری از روزگار قبل از اسلام به دست آمده است. در بخش مرکزی کوهدشت، غارهایی وجود دارد که به غارهای بتخانه و غار میرملاس معروف اند. غار بتخانه آثاری از عصر حجر دارد و در غار میرملاس نیز نقش هایی دیده می شود که جزو کهن ترین آثار هنری ایران است. علاوه بر آن ها گنبد ابوالوفا، واقع در ۱۹ کیلومتری غرب جنوبی کوهدشت، نیز از آثار تاریخی بعد از اسلام این شهرستان است.
نمایی از پل سی پله
واقع در غرب استان لرستان، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش های طَرْحان، کونانی، رومِشْکان، و درب گنبد، با مرکزیت اداری شهر کوهدشت. از شمال به شهرستان شیروان و چرداول (استان ایلام) و شهرستان دلفان، از شرق به شهرستان خرم آباد، و از جنوب شرقی و جنوب به شهرستان پل دختر، و از جنوب غربی و غرب به شهرستان درّه شهر (استان ایلام) محدود است. این شهرستان از کوه های نسبتاً مرتفع متعدد و دشت هایی چند تشکیل شده است که دشت مرکزی کوهدشت را در میان گرفته اند. کوه هنجیس (۲,۶۴۲ متر) بلندترین کوه آن است و مهم ترین کوه های آن عبارت اند از ورازرد و خِرسْدَر یا مَلِه که در کوهستان زاگرس قرار دارند. رودخانه های چشمه سفید، گدار پهن، مادیان رود، و سِیْمَرِه این شهرستان را مشروب می کنند. اقلیم آن معتدلِ مایل به گرم، از نظر بارندگی جزو نواحی نیمه خشک، و جمعیت آن ۲۱۱,۸۸۶ نفر است (۱۳۸۵ش). مهم ترین آبادی های آن عبارت اند از درب گنبد، گَراب، کونانی، چِقابَل، خوشتاب وند (دُم سرخ) اُشْتُرۀ گل گل، سوری، و نامجو. راه خرم آباد به اسلام آباد غرب و ایلام و نیز راه پل دختر به اسلام آباد غرب و کرمانشاه، همراه با دیگر راه های فرعی و روستایی شبکۀ راه های زمینی این شهرستان را تشکیل می دهند. دارابودن استعداد کشاورزی و دامداری، این شهرستان را در موقعیت خوبی قرار داده و لبنیات و فرآورده های دامی آن معروف است. نام طرحان یا ترهان که از بخش های شهرستان کوهدشت است، در نوشته های جهانگردان و جغرافی نویسان قدیم مانند ابودلف ینبوعی (قرن ۴ق) و یاقوت حموی (قرن ۶ـ۷ق) آمده و از قدمت آن حکایت کرده اند. در تپۀ چقابل، واقع در ۲۹کیلومتری جنوب غربی شهر کوهدشت، آثاری از روزگار قبل از اسلام به دست آمده است. در بخش مرکزی کوهدشت، غارهایی وجود دارد که به غارهای بتخانه و غار میرملاس معروف اند. غار بتخانه آثاری از عصر حجر دارد و در غار میرملاس نیز نقش هایی دیده می شود که جزو کهن ترین آثار هنری ایران است. علاوه بر آن ها گنبد ابوالوفا، واقع در ۱۹ کیلومتری غرب جنوبی کوهدشت، نیز از آثار تاریخی بعد از اسلام این شهرستان است.
wikijoo: کوهدشت،_شهرستان