کولیت اولسراتیو

کولیت زخمی یا کولیت اولسروز یا پس روده آماس[ ۱] زخمی ( به انگلیسی: Ulcerative colitis ) * فرمی از بیماری التهابی روده است که روده ها به خصوص روده بزرگ شامل پس روده ( کولون ) و راست روده ( رکتوم ) را درگیر می کند و نوعی پس روده آماس ( کولیت ) است. علت اصلی و دقیق این بیماری مشخص نیست اما به نظر می رسد مجموعه ای از عوامل میکروبی، ژنتیکی، ایمنی و عوامل مرتبط با سبک زندگی ( نظیر رژیم غذایی ) در بروز آن نقش داشته باشد. همچنین به نظر می رسد استرس و زندگی در محیط شهری باعث تشدید این بیماری گردد.
این بیماری با نام های رکتوکولیت هموراژیک یا التهاب زخمی شونده روده بزرگ و به اختصار UC نیز شناخته می شود. علامت ویژه بیماری اسهال خونی است که به طور تدریجی بیشتر می شود. گاه نام بیماری به خاطر نماد ( IBD ) ، اغلب با نام ( IBS ) یا سندرم روده تحریک پذیر اشتباه می شود، که یک بیماری مشکل ساز ولی خفیف است. التهاب زخمی پس روده شباهت به بیماری کرون دارد که شکل دیگری از بیماری التهابی روده است. کولیت زخمی یک بیماری متناوب است، با دوره های تشدید علائم و دوره های بهبودی که در آن ها تقریباً هیچ گونه علامتی دیده نمی شود. با وجودی که علائم التهاب زخمی پس روده گاهی می تواند خودبه خود بهبود یابد، ولی این بیماری در اغلب موارد نیازمند درمان است.
• اجابت مزاج مکرر به صورت دفع مدفوع شل
• دفع خون و چرک در مدفوع
• خون ریزی از مقعد
• احساس دفع ناقص و باقی ماندن مدفوع در شکم
• احساس فوریت برای دفع
• دردهای شدید شکمی هم زمان با حرکات روده
• درد در مفصل ها چراکه کولیت زخمی گاه علاوه بر دستگاه گوارش بر سایر اعضای بدن نیز تأثیر می گذارد و منجر به التهاب مفاصل و مشکلات پوستی می شود.
• درد مقعد به صورت منقطع
نکته: طول ابتلا به بیماری به بیش از پنج سال می رسد. این بیماری درمان قطعی ندارد و تنها به وسیلهٔ داروها کنترل می شود. البته این امکان وجود دارد که فرد درمان پیدا کند.
معاینه و آزمایش هایی ممکن است انجام شود تا بیماری تشخیص داده شود:
• معاینه مقعدی
• معاینه کامل شکم
• معاینه مفاصل
• آزمایش خون[ ۲]
• آزمایش مدفوع
• تصویربرداری های پزشکی مانند رادیوگرافی با ماده حاجب. البته پیش از تصویربرداری لازم است بیمار، محلول حاجب اشعه ای را بنوشد یا از طریق لوله ای در مقعد وی تنقیه شود. سی تی اسکن می تواند به پزشک در کشف جزئیات بیماری کمک کنند.
• درون بینی Endoscopy پس روده ( به طور دقیقتر خم روده بینی sigmoidoscopy و پس روده بینی colonoscopy ) به پزشک اجازه می دهد بررسی مستقیمی بر روی روده بزرگ یا راست روده انجام دهد. این کار از طریق لوله نازک و قابل انعطافی که از طریق مقعد وارد شده است، انجام می شود. همچنین ممکن است مقدار کمی هوا به داخل روده از طریق مقعد پمپ شود. این کار به گشاد شدن راست روده یا روده به ارائه تصویر بهتر کمک می کند. در هنگام درون بینی، ممکن است پزشک یک تکه کوچک از جدار روده را برای بررسی بیشتر آزمایشگاهی بردارد که به آن بافت برداری biopsy می گویند. این کار به تشخیص دقیق تر بیماری کمک می کند. همچنین این نمونه ها در ارزیابی تغییرات دستگاه گوارش و سیر بیماری و غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از بیماران مبتلا در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. غربالگری و نظارت بر بیمار، می تواند در اوایل بروز سرطان به تشخیص آن کمک کند و واضح است که زمان تشخیص سرطان تأثیر بسیار زیادی در پیش آگهی بیماری و علاج پذیری آن دارد.