کوره اجرپزی سنتی

کوره آجرپزی سنتی. کوره آجرپزی سنتی یا آجرپزی کوره ای یا دستی یا فشاری در ایران کاربرد کهنی دارد آجر دستی یا سنتی آجر یا خشت گلی است که از ابتدا و مرحله تهیه خاک و گل تا مرحله قالب گیری و پخت در کوره همه کارها با دست و ابزار دستی تهیه می شود. دراستان کرمانشاه ( روستایی منوچهر آباد ) بیشترین کوره آجرپزی وجود داشت ومردم زیادی از همین کارسخت امرار معاش می کردند اما با گران شدن نفت کوره در سال۱۳۹۳به یک باره تمام کوره ها تعطیل شدند وباعث بیکار شدن افراد بسیاری شدو رفته رفته تمام کوره تخریب شدند درحال حاضر کمتراز ۱۰کوره دراستان کرمانشاه فعال است
ناصر اعظمی
دست کم ۵۰۰۰ سال است که آجر ساخته شده از خاک رس به کار می رود. گویا اول بار، آن را برای ساختن شهرهایی در بین النهرین و دره سند در پاکستان به کار بردند.
کوره های آجرپزی در سراسر ایران وجود دارد اما بیشترین کوره های آجر دستی در دویست سال گذشته همواره در اطراف تهران بوده است. ابتدا در میدان شوش، سپس جاده ری، هاشم آباد و شاتره و اکنون بیشتر در پاکدشت ورامین و محمودآباد تهران اما مناطق معروف دیگر ایران برای تولید و صادرات انبوه آجر اصفهان، اهواز، یزد و گناباد و آبیک قزوین است.
[ ۱]
معروف ترین بناهای آجری باستانی ایران طاق کسری است. آجر دستی ( فشاری ) هفت هزار سال است که در ساخت کاخ ها، عبادتگاه ها، مدرسه ها، مسجدها و دیگر ساختمان ها به کار می رود. در ایران اما امروزه از این صنعت دستی هزاران ساله به جز نقاطی مانند حوالی میدان شوش، جاده ری قدیم و هاشم آباد در اطراف تهران هیچ اثری به جای نمانده است اما در محمودآباد هنوز تعداد ۳۰ میل دودکش آجری از کوره های آجردستی که طول بعضی از آن ها تا ۳۰متر می رسد و از سال ۱۳۵۶ برای همیشه خاموش شده اند هنوز پابرجا است. در اوایل جنگ ایران و عراق هواپیماهای عراق چندبار به جای پالایشگاه تهران این دودکش های عظیم آجری را هدف قرار دادند. قبل از برقی شدن این کوره ها میله های آجری مرتفع کار تهویه و دودکش را انجام می دادند. تهران با ساختمان های قدیمی و آثار تاریخی خود هم هویتی سنتی وهم بسیار مدرن دارد؛ شمس العماره و دارالفنون، کاخ موزه ها، مسجدهای تاریخی، ساختمان های آجری منطقه حسن آباد و سی تیر، سردر باغ ملی، موزه پست و تلگراف، ساختمان بانک صادرات، ساختمان های آجری سبک ساسانی هخامنشی موزه ایران باستان و وزارت خارجه، ساختمان ثبت و اسناد، مدارس قدیمی، گنبد چهارسوق بازار بزرگ، بازارچه ها، کاروانسراها و ساختمان بسیاری از خانه ها و مغازه ها در بخش های قدیمی شهر تهران؛ زیبایی و هویت خود را مدیون همین آجرها هستند. [ ۲] به طور کلی استفاده از آجر در طول تاریخ ایران بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد و ساختمان های مسکونی به وسیله آجر در ایران ساخته شده اند. در حال حاضر با توجه به بالا رفتن تراکم جمعیت و ساخت بناهای چندین طبقه استفاده از آجر در اسکلت این نوع ساختمان ها مقدور نیست و از اسکلت های فلزی یا بتنی استفاده می شود؛ ولی از آجر برای نماسازی استفاده می شود یا در قسمتی از سالن و سایر فضاها آجر را به طور نمایان بکار می برند. [ ۲] آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می رسد. در ایران بقایای کوره های سفال پزی و آجرپزی در شوش و تپه سیلک کاشان که تاریخ آن ها به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است. فن استفاده از آجر از آسیای غربی به سوی غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد از سده ۱۲ میلادی بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد. در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند که پاره ای از آن ها هنوز پا بر جا هستند. نظیر طاق کسری در غرب ایران قدیم، آرامگاه شاه اسماعیل سامانی در گنبد کاووس و مسجد اصفهان را که با آجر ساخته اند همچنینی پل ها و سدهای قدیمی مانند پل دختر سد کبار در قم از جمله بناهای قدیمی می باشند.