کودک

کودَک یا بچه به انسان خردسال ( دختر و پسر ) گفته می شود. برابر دیگر کودک در زبان فارسی واژهٔ بچه است. واژهٔ کودک از ریشهٔ واژهٔ پهلوی کوک ( kuk ) به معنای کوتاه و با واژه های کوتاه و کوچک هم خانواده است. این واژه به بزرگ نشدن و سادگی و پاکی نیز اشاره دارد.
در کنوانسیون حقوق کودک | سازمان ملل متحد، کودک به هر انسانی که زیر هجده سال تمام باشد گفته می شود؛ مگر این که مطابق قانون حاکم بر آن شخص، سن کمتری برای رشد او مقرر شده باشد. [ ۱]
به مانند بیشتر نظام های حقوقی، دورهٔ کودکی به دو دوره بخش می شود:
• دورهٔ عدم تمیز
• دورهٔ تمیز
در حقوق ایران، تعریف قانونی و مشخصی از دورهٔ تمیز نشده است. به کودکی که در دورهٔ تمیز باشد، کودک مُمَیِّز گفته می شود و آن عبارت از کودکی است که گرچه سن و سال کمی دارد، ولی شعورش به امور روزمره می کشد و سرش در خرید و فروش های عادی کلاه نمی رود و هنجارهای روزمرهٔ مردم را تا حد متعارف می داند. کودک غیر ممیز نیز کسی است که پا به دورهٔ تمیز نگذاشته باشد. پس دورهٔ عدم تمیز، به دورهٔ زندگانی کودک، پیش از دورهٔ تمیز، گفته می شود.
در برخی از کشورها برای دورهٔ تمیز، سنی معین شده و اگر کودک به آن سن رسیده باشد، ممیز محسوب می گردد. برای نمونه قانون مدنی آلمان، سن هفت سال تمام را پایان دورهٔ عدم تمیز کودک می داند و از آن به بعد، کودک، ممیز محسوب می شود. در این قانون، یکی از گروه کسانی که اهلیت استیفا به دست خودشان را ندارند، کودکانی نام برده شده اند که هنوز هفت سالشان تمام نشده است. [ ۲]
هوش هیجانی عبارتند از شناخت و درک کنترل افکار و احساسات و ارتباط دادن مناسب آن ها به دیگران طوری که با دیگران همدلی نموده و این توانایی را به افراد بدهد که با دیگران تعامل کنند. برنامه هوش هیجانی بایست از خردسالی در طول سال های مدرسه در خانه و در اجتماع آغاز می شود. زمانی که این دسته از برنامه های آموزشی به کودکان ارائه می شود عملکرد تحصیلی آن ها رشد می کند. هنگامی که کودکان فاقد قابلیت کنترل آشفتگی های خود باشند به خوبی نتوانند تمرکز کنند یابشنوند دربرابر تکانش های خود مقاومت نشان ندهند و در برابر فعالیت های مربوط به یادگیری احساس مسئولیت نکنند از منابعی که یاری گر پیشرفت تحصیلی آنهاست محروم خواهند شد. برنامه های مبتنی برهوش هیجانی به کودک کمک می کند تا نقش هایشان را در زندگی بهتر انجام دهند شنونده فعالی باشند ودرهای همدلی را گشوده. [ ۳]