کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹

دانشنامه آزاد فارسی

کودتای سوم اسفند 1299
حرکت بعضی واحدهای دیویزیون قزاق به فرماندهی رضاخان میرپنج به طرف تهران، بدون اطلاع احمدشاه و فتح الله خان اکبر، صدراعظم وقت، و تصرف این شهر در نیمه های شب سوم اسفند ۱۲۹۹ش. در نتیجۀ این حرکت، دولت وقت ساقط شد و احمدشاه تحت فشار سفارت انگلیس، در روز سوم اسفند، سید ضیاءالدین طباطبایی را به صدارت منصوب کرد و رضاخان میرپنج را با لقب سردار سپه به فرماندهی کل قوا برگزید. به دستور دولت جدید، از همان روز در شهر تهران حکومت نظامی برقرار شد و کلیۀ وزارتخانه ها و ادارات، به جز ادارۀ ارزاق، و تمامی مغازه های مشروب فروشی و سینماها و باشگاه ها و روزنامه و مجامع تعطیل گردید و اجتماعات ممنوع شد و گروهی از اعیان و اشراف و علما و مخالفان سرشناس قرارداد ۱۹۱۹ بازداشت شدند. منشأ این کودتا، شکست قرارداد معروف ۱۹۱۹ بود. دولت انگلیس پس از ناامیدی از اجرای قرارداد به دخل و تصرف در امور قزاقخانه و بعضی تغییرات اساسی در ساختار فرماندهی آن پرداخت و تمهیدات لازم را برای اجرای کودتایی که متضمن منافع آن دولت بود فراهم آورد و آن دسته از واحدهای قزاق را که به هر دلیلی از مقابل نهضت جنگل به قزوین عقب نشسته بودند برای همین منظور به تهران سوق داد. این کودتا مبدأ تحولات مهمی هم چون انقراض سلسلۀ قاجاریه و تشکیل سلطنت پهلوی بود.

پیشنهاد کاربران

بپرس