رود کارون . رودیست در ایران که از زردکوه بختیاری سرچشمه گیرد و از جنوب شهرستان شوشتر وارد این شهرستان میشود و آن در شمال شوشتر بدو بخش تقسیم میگردد : یک شعبه آن از مشرق شوشتر میگذرد و به [گرگر ] یا [ کارون ] یا [ آب بزرگ ] معروف است و دیگری از مغرب شوشتر می گذرد و [ شطیط ] یا [ آب کوچک ] نامیده میشود ( شعبه اخیر مصنوعی است و در عهد ساسانیان ایجاد شده ) . شطیط در ۲ کیلو متری مغرب بند قیر وارد رود [ دز ] میشود و در جنوب بند قیر بشعبه اولی کارون ملحق میگردد و سپس بطرف جنوب سرازیر شده پس از عبور از شهرستان اهواز وارد شهرستان خرمشهر میشود و سرانجام بشط العرب میریزد . کارون تنها رود قابل کشتی رانی ایران است و با شعبش بزرگترین رود ایران محسوب میگردد . رسوبات این رود جلگه خوزستان را تشکیل میدهد و همین رسوبات بتدریج موجب وسعت جلگه مزبور گشته . منتهی الیه غیر قابل کشتی رانی آن شوشتر است و از در خزینه شش فرسنگی میدان تفتون ( مسجد سلیمان ) قابل کشتی رانی است مصب این رودخانه یا دلتای کارون علاوه بر شعب اصلی آن که بشط العرب می ریزد شامل سه شعبه است : ۱ - کهنه - رود - این شعبه ظاهرا قدیمی ترین شعبه و مجرای کارون است و بهمین جهت آن را شط قدیمی نامند . ۲ - رود کور - چون قسمتی از آنرا گل و لای فراگرفته باین اسم موسوم شده . ۳ - بهشهر - پر آب ترین دهانه های کارون محسوب میشود . رود خانه کارون مانند گاماسب بوسیله ضمایمی پر آب میگردد که معروفترین آنها [ آب دیز ] یا [ آب دز] است که خود مرکب است از دو شعبه شمالی و جنوبی و چون بوسیله سد قدیمی که گویا با سنگ قیر محل اتصال این دو شعبه را با کارون ساخته اند از زمانی کهن آنرا بند قیر نامیده اند . رود کارون از اهواز میگذرد و دو پل مهم ( پل راه آهن و پل اتومبیل رو و پیاده رو ) بر روی آن ساخته اند . توضیح در نوشته های یونانی کارون بنام پاسی تیگریس ( یعنی دجله کوچک ) آمده و بقول حمزه اصفهانی پارسی ( پهلوی ) آن [ دژله کودک ] است ( پورداود . خوزستان ۸ ) .
