کنیسه یا کنشت ( به عبری: בית כנסת ) یک
ساختمان مذهبی برای نیایش
یهودیان یا محل اجتماعات دینی یهودیان است. [ ۱] [ ۲]
طبق
هلاخا عبادت مشترک یهودیان می تواند در هر مکانی که ده یهودی ( مینیان ) گرد هم آیند انجام شود. عبادت را می توان به تنهایی یا با جمع شدن کمتر از ده نفر انجام داد. با این حال برخی از دعاها، دعاهای مشترک هستند و بنابراین ممکن است فقط توسط یک مینیان خوانده شوند.
اولین کنیسه ها در واقع پس از خروج یهودیان توسط
موسی از مصر و پذیرش
دین یهودیت تشکیل شدند. پس از خروج از مصر به مدت چهل سال در
بیابان سینا بودند و در این مدت کنیسه ها در واقع چادرهای بزرگی بودند که در آنها علاوه بر مسائل عبادی آموزش مسائل شرعی و دینی داده می شد. [ ۳] پس از ورود به سرزمین بیت المقدس سلیمان کنیسه بزرگی در
شهر بیت المقدس ساخته شد که دارای دیوارهای سنگی بود. این معبد که بیت هَمیقداش یا خانه مقدس نامیده می شد مهمترین مکان مذهبی و بزرگترین کنیسه یهودیان بود که در حدود سه هزار سال پیش توسط سلیمان ساخته شد و چهار صد سال برپا بود. پس از چهار صد سال این کنیسه در زمان حمله بابلی ها به فرماندهی
بخت النصر تخریب گردید. [ ۳]
طبق سنت یهودیان مردان مجمع بزرگ ( حدود پنج قرن قبل از میلاد ) زبان دعاهای یهودیان را رسمی کردند. قبل از آن مردم به شیوه خود دعا می کردند و هیچ دعای واحدی که خوانده شود وجود نداشت. [ ۴]
در
ایران تقریباً ۱۰۰ کنیسه وجود دارد. بیشترین کنیسه ها در تهران، شیراز و اصفهان وجود دارد. [ ۵]
• معبد امانوئل شهر نیویورک آمریکا با مساحت سه هزار و ۵۲۳ متر مربع بزرگترین کنیسه جهان محسوب می شود. [ ۶]
•
کنیسه یوسف آباد وسعت ۱٬۰۷۶ مترمربع بزرگترین کنیسه ایران است.
• کنیسه
بوداپست مجارستان، بزرگترین کنیسه در
اروپا از نظر مساحت و تعداد صندلی است. دارای ۳۰۰۰ نفر، مساحت ۱۲۰۰ متر مربع ( ۱۳۰۰۰ فوت مربع ) و ارتفاع ۲۶ متر ( ۸۵ فوت ) ( جدا از برجها، که ۴۳ متر یا ۱۴۱ فوت هستند ) [ ۷]