کنفرانس سانرمو کنفرانسی است که از ۱۹ تا ۲۶ آوریل ۱۹۲۰ میلادی در شهر سانرمو، ایتالیا با حضور، نخست وزیران، انگلستان، فرانسه و ایتالیا ( دیوید لوید جورج، آلکساندر میلران و فرانچسکو نیتی ) ، و نمایندگانی از ژاپن، یونان و بلژیک تشکیل شد، به مطالعه مفاد قرارداد صلح با عثمانی پرداخت.
... [مشاهده متن کامل]
در این کنفرانس چارچوب نهایی قرارداد صلح با عثمانی مورد توافق قرار گرفت و چنین تصمیم گرفته شد که سوریه و لبنان تحت سرپرستی فرانسه و عراق و فلسطین به شرط اجرای بیانیه بالفور، در قیمومت انگلیس قرار گیرند. به کُردها و یونانی های تراکیه و ساحل غربی آناتولی خودمختاری اعطا شود، کنترل یونانیان بر جزایر دریای اژه مورد تأیید قرار گرفت. دربارهٔ بدهی های دولت عثمانی چنین مقرر شد که کمیسیونی تشکیل و نحوه بازپرداخت دیون عثمانی توسط آن کمیسیون مشخص شود. در مورد نفت عراق هم توافق شد که فرانسه ۲۵ درصد از نفت عراق سهم ببرد. این کنفرانس دربارهٔ اعلامیه بالفور و تشکیل دولت مستقل یهودی هم به توافق رسید.
در مورد مسئله ارمنستان تصمیم به ایجاد یک دولت ارمنی شامل قسمتی از شش ولایت ارمنی ترکیه گرفتند. این طرح در یازدهم ماه مه همان سال به هیئت نمایندگی عثمانی در وزارت امور خارجه فرانسه تسلیم شد. به انضمام آن متفقین یادداشتی به امضای میلران به این مضمون برای هیئت عثمانی فرستادند:
«ارمنیان در شرایط توحش و بی رحمی بی سابقه ای قتل عام شده اند. به هنگام جنگ هنرنمایی های دولت عثمانی اعم از کشتار و تبعید و بدرفتاری با زندانیان از هنرنمایی های سابقش در این گونه تبهکاری ها نیز فراتر رفته است. برآورد می شود که از سال ۱۹۱۴ میلادی به این طرف دولت عثمانی تحت عنوان بی اساس شورش؛ بیش از یک میلیون نفر ارمنی را از زن و مرد و کودک قتل عام و بیش از دویست هزار یونانی و بیش از دویست هزار نفر ارمنی دیگر را نیز تبعید یا از خانه و کاشانه شان آواره کرده است. دولت ترکیه نه تنها به سرپیچی از انجام وظیفه خود که حمایت از اتباع غیر تُرک امپراتوری در برابر غارت و ستم و تعدی و قتل نفس باشد اکتفا نکرده، بلکه دلایل متعددی در دست است که ثابت می کند خود او مسئولیت رهبری و سازماندهی وحشیانه ترین حملات به توده هایی را که وظیفه حمایت از آنان را بر عهده داشته به گردن گرفته است. به همین دلیل متفقین نمی توانند هیچ تغییری در مورد قرارداد مربوط به ایجاد یک ارمنستان آزاد بدهند. »
... [مشاهده متن کامل]
در این کنفرانس چارچوب نهایی قرارداد صلح با عثمانی مورد توافق قرار گرفت و چنین تصمیم گرفته شد که سوریه و لبنان تحت سرپرستی فرانسه و عراق و فلسطین به شرط اجرای بیانیه بالفور، در قیمومت انگلیس قرار گیرند. به کُردها و یونانی های تراکیه و ساحل غربی آناتولی خودمختاری اعطا شود، کنترل یونانیان بر جزایر دریای اژه مورد تأیید قرار گرفت. دربارهٔ بدهی های دولت عثمانی چنین مقرر شد که کمیسیونی تشکیل و نحوه بازپرداخت دیون عثمانی توسط آن کمیسیون مشخص شود. در مورد نفت عراق هم توافق شد که فرانسه ۲۵ درصد از نفت عراق سهم ببرد. این کنفرانس دربارهٔ اعلامیه بالفور و تشکیل دولت مستقل یهودی هم به توافق رسید.
در مورد مسئله ارمنستان تصمیم به ایجاد یک دولت ارمنی شامل قسمتی از شش ولایت ارمنی ترکیه گرفتند. این طرح در یازدهم ماه مه همان سال به هیئت نمایندگی عثمانی در وزارت امور خارجه فرانسه تسلیم شد. به انضمام آن متفقین یادداشتی به امضای میلران به این مضمون برای هیئت عثمانی فرستادند:
«ارمنیان در شرایط توحش و بی رحمی بی سابقه ای قتل عام شده اند. به هنگام جنگ هنرنمایی های دولت عثمانی اعم از کشتار و تبعید و بدرفتاری با زندانیان از هنرنمایی های سابقش در این گونه تبهکاری ها نیز فراتر رفته است. برآورد می شود که از سال ۱۹۱۴ میلادی به این طرف دولت عثمانی تحت عنوان بی اساس شورش؛ بیش از یک میلیون نفر ارمنی را از زن و مرد و کودک قتل عام و بیش از دویست هزار یونانی و بیش از دویست هزار نفر ارمنی دیگر را نیز تبعید یا از خانه و کاشانه شان آواره کرده است. دولت ترکیه نه تنها به سرپیچی از انجام وظیفه خود که حمایت از اتباع غیر تُرک امپراتوری در برابر غارت و ستم و تعدی و قتل نفس باشد اکتفا نکرده، بلکه دلایل متعددی در دست است که ثابت می کند خود او مسئولیت رهبری و سازماندهی وحشیانه ترین حملات به توده هایی را که وظیفه حمایت از آنان را بر عهده داشته به گردن گرفته است. به همین دلیل متفقین نمی توانند هیچ تغییری در مورد قرارداد مربوط به ایجاد یک ارمنستان آزاد بدهند. »
