کنستانتین بزرگ

کنستانتین یکم ( لاتین: Flavius Valerius Aurelius Constantinus Augustus؛ ۲۷ فوریهٔ ۲۷۲ – ۲۲ مهٔ ۳۳۷ میلادی ) مشهور به کنستانتین بزرگ، [ ب] از سال ۳۰۶ تا ۳۳۷ میلادی امپراتور روم بود. وی نخستین امپراتور رومی بود که به مسیحیت گروید. کنستانتین در شهر نایسوس، در استان داکیای مدیترانه ( اکنون نیش، صربستان ) زاده شد. او پسر کنستانتیوس کلوروس، افسر ارتش روم با تبار ایلیری و یکی از چهار سالار در حکومت چهارسالاری بود. هلنا، مادرش، از مسیحیان یونانی طبقهٔ فرودست بود که بعدها به عنوان قدیس شناخته شد و رسم بر آن بوده که مسیحی شدن پسرش به او نسبت داده شود. کنستانتین در زمان دیوکلتیان ( امپراتور ارشد، حکمران بخش شرقی در فاصلهٔ ۲۸۴ تا ۳۰۵ ) و گالریوس ( امپراتور ارشد، حکمرانی ۳۰۵ تا ۳۱۱ ) ، در ارتش روم خدمت کرد. حکومت چهارسالاری در زمان دیوکلتیان به وجود آمد و متشکل از دو آگوستوس یا امپراتور ارشد و دو مقام امپراتور با عنوان سزار ( امپراتور زیردست ) بود. کنستانتین کار خود را با لشکرکشی در استان های شرقی ( علیه شاهنشاهی ساسانی ) آغاز کرد و سپس در سال ۳۰۵ پس از میلاد به غرب فراخوانده شد تا در کنار پدرش در استان بریتانیای روم بجنگد. پس از مرگ پدرش در سال ۳۰۶، کنستانتین سزار شد. او مورد حمایت و تحسین ارتش خود در بوراکوم ( یورک، انگلستان ) بود و سرانجام در جنگ های داخلی حکومت چهارسالاری در برابر ماکسنتیوس و لیسینیوس پیروز و به تنها حاکم و امپراتور امپراتوری روم در سال ۳۲۴ تبدیل شد.
کنستانتین پس از رسیدن به مقام آگوستوس، اصلاحات متعددی را برای تقویت امپراتوری انجام داد. او جهت تجدید ساختار، مقام های مدنی و نظامی را از یکدیگر جدا کرد، برای مبارزه با تورم، سکه طلای جدیدی به نام سولیدوس ضرب کرد که برای بیش از هزار سال معیار امپراتوری بیزانس و ارزهای اروپایی شد و در زمان او ارتش روم متشکل از واحدهای متحرک ( کومیتاتنسس ) و نیروهای پادگان مرزی ( لیمیتانی ) از نو سازماندهی شدند که توانایی مقابله با تهدیدات داخلی و قبایل بربر دوره مهاجرت را داشتند. کنستانتین لشکرکشی های موفقیت آمیزی را علیه قبایل مرزهای روم، مانند فرانک ها، آلامان ها، گوت ها و سارمات ها دنبال کرد و مناطق دارای فرهنگ رومی که امپراتوران پیشین در طول بحران قرن سوم رها کرده بودند، مجدداً پس گرفت.
کنستانتین بیشتر عمر خود را همچون یک پیگن ( غیر یهودی و مسیحی ) و بعداً به عنوان تعلیم گیرنده مسیحیت گذراند، اما از سال ۳۱۲ پشتیبانی از مسیحیت را آغاز نمود و سرانجام خودش هم مسیحی شد. قبل از تغییر دین او مسیحیت نسبتاً فرقه کوچکی باقی مانده بود، اگرچه کم اهمیت نبود و پیروانی در سراسر امپراتوری داشت و صلح و صلح طلبی را تبلیغ می کرد. او توسط اسقف آریانیسم یوسبیوس نیکومدیا، یا طبق روایت مورد قبول کلیسای کاتولیک و کلیسای ارتدکس قبطی، توسط سیلوستر یکم ( تاریخ مرگ ۳۳۵ م ) تعمید داده شد. کنستانتین نقش مؤثری در صدور فرمان میلان در سال ۳۱۳ داشت که مسیحیت را در امپراتوری روم، آزاد اعلام کرد. او اولین شورای نیقیه را در سال ۳۲۵ تشکیل داد که بیانیهٔ اعتقادات مسیحیت، معروف به اعتقادنامه نیقیه را صادر کرد. کلیسای مقبره مقدس به دستور او در مکان ادعایی مقبره عیسی در اورشلیم ساخته شد که مقدس ترین مکان در کل مسیحیت تلقی می شد. پاپ ها در قرون وسطی بر اساس اهدای کنستانتین — که امروزه ساختگی تلقی می شود — مدعی قدرت دنیوی بودند. کنستانتین را در طول تاریخ نخستین امپراتور مسیحی نامیده اند. او همچون یک قدیس، در مسیحیت شرقی مورد احترام است و برای سوق دادن مسیحیت به سمت جریان اصلی فرهنگ رومی کارهای زیادی انجام داده است، ولی برخی از پژوهشگران مدرن دربارهٔ اعتقاد واقعی او و حتی درک کنستانتین از مسیحیت تردیدهایی دارند.