کنزالعرفان فى فقه القران

[ویکی اهل البیت] کنزالعرفان فى فقه القرآن. جمال الدین مقداد بن عبداللّه سیوری
یکی از مهمترین کتاب های شیعه در باب تفسیر فقهی، کتاب کنزالعرفان فی فقه القرآن نوشته فاضل مقداد (م826هـ.ق) است که در دو جلد و در 1252 صفحه در سال 1377 شمسی؛ همراه با تحقیق و پاورقی به چاپ رسیده است. این کتاب در دو جلد، مجموعاً 1252 صفحه، به چاپ رسیده است. محقق این کتاب برای تهیه منابع و مآخذ آیات و روایات زحمات زیادی کشیده و در پایان جلد دوم، فهرست کاملی از آیات، روایات، اعلام، مصادر و فهرست مطالب کتاب ارائه داده است.
در این کتاب قریب 450 بار به روایات گوناگون اسلامی استناد شده که البته برخی از آنها تکراری می باشند. نویسنده به تناسب، به یک روایت در چند جای کتاب استناد نموده است همچنین قریب 270 بار به آیات قرآن به عنوان شاهد استناد شده است. این تعداد آیات، غیر از 382 آیه ای است که فاضل مقداد به عنوان «آیات الاحکام» مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
نیز در مجموع، به 26 بیت شعر و 7 عبارت عربی به عنوان شاهد مثال استناد شده است.
کنزالعرفان فی فقه القرآن، دارای ویژگی ها و امتیازاتی است که آن را از کتاب های پیشین در این زمینه، ممتاز می سازد:
نویسنده کنزالعرفان در نقل قول کلمات مفسّران، تنها به بیان آراء و نظرات فقها و مفسران شیعه اکتفا نمی کند بلکه به صورت تطبیقی از آراء و دیدگاه های مفسران اهل سنت نیز استفاده می کند؛ مانند: کشاف زمخشری، تفسیر کبیر امام فخررازی.
این امر از چند جهت دارای اهمیت است: اول آن که نویسنده کنزالعرفان هیچ گونه تعصب مذهبی از خود نشان نمی دهد بلکه به آرای علمی مخالفان مذهبی نیز توجه دارد. دوم آنکه فاضل مقداد به عنوان فقیه و مفسر به آراء فقها و مفسران هم عصر خویش و نیز دانشمندان سابق نیز توجه داشته و این با نبود امکانات چاپ و ارتباطات، تلاش علمی آنان از اهمیت و ارزش ویژه ای برخوردار است.
به عبارت دیگر، او آراء مذاهب چهارگانه اهل سنت و نیز دیدگاه های فقهای امامیه را ذکر می کند. وی پس از بررسی همه آراء و دیدگاه ها بر اساس حجت و برهان عقلی، یکی از آن دیدگاه ها را انتخاب می کند. بنابراین از این نظر کتاب کنزالعرفان فاضل مقداد یک «موسوعه فقهی مقارن» محسوب می شود.