کَنْتوری، اعجاز حسین (لکهنو ۱۲۴۰ق ـ۱۲۸۶ق)
عالم و کتاب شناس شیعی هند. فرزند علامه سیدمحمدقلی کنتوری (۱۱۸۸ـ۱۲۶۰ق) و از خاندان نیشابوری تبار و دانش پرور کنتوری بود. تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آموخت. مدتی منشی همیلتون، فرماندار انگلیسی دهلی، بود. سپس از کار دیوانی کناره گرفت و عمر خود را وقف علم کرد. در سفر به عتبات از محضر علمای شیعه بهره گرفت و به میرزا حسین نوری طبرسی (۱۲۵۴ـ۱۳۲۰ق) ارادت یافت. مورخان و علمای شیعه و سنی او را ستودند. سال ها مدیر و کتابدار کتابخانۀ بزرگ پدرش بود که حاصل آن تهیه و تدوین کتاب شناسیکشف الحجب و الاستار است که کتابنامه ای است از آثار اهل تشیع که به تقلید از کشف الظنون حاجی خلیفه تألیف شده است. کشف الحجب حاوی مشخصات کتاب شناختی ۳۴۱۴ کتاب است که حدود ۳هزار عنوان را نویسنده شخصاً دیده و آغاز آن ها را نقل کرده است. این اثر پیش گام کتاب شناسی های اهل تشیع پس از خود است و تأثیر آن را بر مرآت الکتب ثقة الاسلام تبریزی و الذریعه شیخ آقابزرگ طهرانی می توان دید. کنتوری در سفر به عتبات نسخۀ اصلی کتاب کشف الحجب را به میرزا حسین نوری هدیه کرد که به کتابخانه ضیا ءالدین نوری نوۀ دختری میرزا حسین نوری منتقل شد. یک نسخه خطی دیگر آن به تصحیح و خط مؤلف (مورخ ۱۶ شعبان ۱۲۷۷ق) در کتابخانه آیت الله مرعشی نگهداری می شود. این کتاب نخستین بار در ۱۳۳۰ق، در کلکته چاپ شد، و همین چاپ با مقدمه آیت الله مرعشی نجفی در ۱۴۰۹ق در قم افست شده است. از آثار دیگر کنتوری می توان از شذور العقیان فی تراجم الاعیان را در ۲ مجلد نام برد که شامل مطالب کتاب امل الآمل شیخ حّر عاملی است، به انضمام با حالات علمای لکهنو و هندوستان که معاصر مصنف بوده اند. کنتوری تألیفات دیگری نیز دارد، ازجمله کتاب النزهة الاثناعشریه و رساله ای در گزارش مناظره با مولوی جان محمد لاهوری.
عالم و کتاب شناس شیعی هند. فرزند علامه سیدمحمدقلی کنتوری (۱۱۸۸ـ۱۲۶۰ق) و از خاندان نیشابوری تبار و دانش پرور کنتوری بود. تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آموخت. مدتی منشی همیلتون، فرماندار انگلیسی دهلی، بود. سپس از کار دیوانی کناره گرفت و عمر خود را وقف علم کرد. در سفر به عتبات از محضر علمای شیعه بهره گرفت و به میرزا حسین نوری طبرسی (۱۲۵۴ـ۱۳۲۰ق) ارادت یافت. مورخان و علمای شیعه و سنی او را ستودند. سال ها مدیر و کتابدار کتابخانۀ بزرگ پدرش بود که حاصل آن تهیه و تدوین کتاب شناسیکشف الحجب و الاستار است که کتابنامه ای است از آثار اهل تشیع که به تقلید از کشف الظنون حاجی خلیفه تألیف شده است. کشف الحجب حاوی مشخصات کتاب شناختی ۳۴۱۴ کتاب است که حدود ۳هزار عنوان را نویسنده شخصاً دیده و آغاز آن ها را نقل کرده است. این اثر پیش گام کتاب شناسی های اهل تشیع پس از خود است و تأثیر آن را بر مرآت الکتب ثقة الاسلام تبریزی و الذریعه شیخ آقابزرگ طهرانی می توان دید. کنتوری در سفر به عتبات نسخۀ اصلی کتاب کشف الحجب را به میرزا حسین نوری هدیه کرد که به کتابخانه ضیا ءالدین نوری نوۀ دختری میرزا حسین نوری منتقل شد. یک نسخه خطی دیگر آن به تصحیح و خط مؤلف (مورخ ۱۶ شعبان ۱۲۷۷ق) در کتابخانه آیت الله مرعشی نگهداری می شود. این کتاب نخستین بار در ۱۳۳۰ق، در کلکته چاپ شد، و همین چاپ با مقدمه آیت الله مرعشی نجفی در ۱۴۰۹ق در قم افست شده است. از آثار دیگر کنتوری می توان از شذور العقیان فی تراجم الاعیان را در ۲ مجلد نام برد که شامل مطالب کتاب امل الآمل شیخ حّر عاملی است، به انضمام با حالات علمای لکهنو و هندوستان که معاصر مصنف بوده اند. کنتوری تألیفات دیگری نیز دارد، ازجمله کتاب النزهة الاثناعشریه و رساله ای در گزارش مناظره با مولوی جان محمد لاهوری.