کنترپوان

کُنْتْرْپوان یا کُنترپوئَن ( به فرانسوی: contrepoint ) اصطلاحی در تئوری موسیقی است که برای توصیف رابطهٔ دو یا چند سری نت به کار می رود که با هم نواخته می شوند و از نظر هارمونی با همدیگر هماهنگ هستند اما از نظر ضرب آهنگ و ملودی مستقل از یکدیگرند. کنترپوان بیشتر در موسیقی کلاسیک غربی به کار می رود و به ویژه در موسیقی رنسانس و دوران قواعد مشترک به خصوص موسیقی باروک رواج داشت.
تا قرن هشتم میلادی، موسیقی کلاسیک غربی به صورت یک صدایی اجرا می شد. پس از قرن نهم میلادی رو به تکامل نهاد و به تدریج به دوصدایی، سه صدایی و چندصدایی رسید و نام آن را کنترپوان نهادند. آموزش کنترپوان در قرون گذشته و قبل از ورود هارمونی، بر اساسِ سیستم مدال انجام می گرفت که امروزه این روش تغییر کرده است. ساختار کنترپوان بستگی به نظرِ آهنگساز از حداقل دو تا حدودِ هشت صدا تشکیل می شود و فاصله های مجاز عبارتند از: دوم کوچک، دوم بزرگ، سوم کوچک، سوم بزرگ، چهارم درست، پنجم درست، ششم کوچک، ششم بزرگ و اکتاو که طبق قواعد و قوانینی مشخص، ترکیب می شوند و عدم رعایت این قوانین، خطا محسوب می گردد. این ساختار شامل ترکیبی از کنترپوان های «دوصدایی» تا «هشت صدایی» است که در درون آن «کنترپوان تقلیدی» و «کنترپوان معکوس» از اهمیت زیادی در مهارت و تکنیکِ کنترپوان نویسی برخوردارند.
کنترپوان از دورهٔ رنسانس در اروپا با پیشگامی «مکتب فلاماند» و تلاش آهنگسازانی چون پالسترینا رواج یافت و در دوره باروک به اوج و شکوفایی رسید و در تمامیِ دوره ها تا به امروز از عناصر اصلی موسیقی در آثار آهنگسازان بوده است و از فرم های کانن و فوگ به عنوان مهم ترین و پیچیده ترین بخشِ کنترپوان یاد می کنند. در ادامه و با پیدایشِ دانشِ هارمونی که در آن آکوردها به صورت عمودی و هم زمان یک ملودیِ واحد را همراهی می کردند، آهنگسازان را بر آن داشت تا از هر دو شیوه و تکنیک برای غنای آثار خود استفاده کنند و ضمنِ حفظ ساختار هارمونی، بخش هایی مستقل و کنترپوانتیک به وجود آورند. در این دوره از موسیقی دانانی چون یوهان سباستیان باخ به عنوان یکی از موفق ترین آهنگسازان در ترکیب هارمونی و کنترپوان یاد می کنند.
واژهٔ کنترپوان در زبان فرانسوی حاصل افزودن پیشوند کُنتر ( contre؛ به معنای «مقابل» ) به واژهٔ پوان ( point؛ به معنی «نقطه» ) است. این واژه ریشه در زبان لاتین دارد و به معنای «نقطه در برابر نقطه»[ الف] است. از آنجا که در موسیقی حاوی کنترپوان، نت ها در پارت های مختلف موسیقی به صورت متناظر اجرا می شوند و هارمونی ایجاد می کنند، برای توصیف این وضعیتِ «نت در مقابل نت» یا «ملودی در مقابل ملودی» از واژهٔ کنترپوان استفاده می شود. [ ب] [ ۳] [ ۴] [ ۵]

کنترپوان (فیلم ۱۹۶۸). «کنترپوان» ( انگلیسی: Counterpoint ( 1968 film ) ) یک فیلم به کارگردانی رالف نلسون است که در سال ۱۹۶۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به چارلتون هستون، ماکسیمیلیان شل، لسلی نیلسن، نوا پترسون، و پیتر مسترسن اشاره کرد.

کنترپوآن. کُنْتْرپوآن (counterpoint)
کُنْتْرپوآن
در موسیقی ، هنر ترکیب شکل های مختلف یک ملودی اصلی با آزادی آشکار در عین حفظ جلوه ای هارمونیک . جووانّی پالسترینا و یوهان سباستیان باخ استادان کنترپوآن بودند. این فن ریشه در پلن شان دارد، که در آن دو خط آوازی مستقل هم زمان می خواندند (در لاتین نت در برابر نت ).