کمر یا کجکمر یا لومبار ( lumbar ) ( در فرهنگ فارسی معین و
لغت نامه دهخدا ) ناحیه ای از تنه است که از بالا محدود به سطح افقیست که از کنار تحتانی دوازدهمین زوج دنده های قفسهٔ سینه می گذرد و از پایین محدود به سطحی افقی می شود که از تاج خاصره عبور می کند. ناحیهٔ کمری که معمولاً به نام کمر خوانده می شود، در قسمت جلو محدود به سطح داخلی تنه های مهرهٔ کمری است که در پشت امعاء و احشاء در ناحیهٔ شکم قرار دارند و از قسمت خارج یا خلف، عضلهٔ خارجی کمری و پوست بدن در این قسمت آن را محدود کرده است. [ ۱] [ ۲] در ناحیه کمری انحنای
ستون فقرات به جلو به سمت حفره شکمی می باشد. لامبار از حدود ۵ یا ۶ اینچ زیر
استخوان کتف یا اسکاپولا شروع می شود و در بالا به قوس توراسیک یا قوس سینه ای مرتبط و از پایین تا ستون فقرات خاجی ادامه می یابد. در آناتومی کمر بخشی از شکم ( ابدومن ) است.
لامبار ( lumbar ) از کلمه lumbus به معنی شیر گرفته شده است و دقیقاً مؤید نامش می باشد چرا که قدرت و انعطاف پذیری از جهت بلند کردن اجسام، چرخیدن و خم شدن را در خود دارد. در آناتومی چهارپایان، لامبار یا کمر به
بخش شکمی جثهٔ بین
دیافراگم و
لگن گفته می شود. این ناحیه در واقع به ستون فقرات کمری و نواحی اطراف آن اشاره دارد. در آناتومی انسان ۵ مهره کمر بزرگ ترین و قوی ترین مهره ها در بخش قابل حرکت ستون فقرات می باشند که نبود مجرا در زائده عرضی ( transverse process ) از ویژگی های آنان می باشد.
ستون فقرات کمری دارای مشخصه های اختصاصی زیر می باشد:
• در ستون فقرات بیشترین وزن را
مهره های ستون فقرات کمری تحمل می نمایند که بزرگ ترین مهره ها در ستون فقرات می باشند به طوری که مهره ها در این قسمت قادر به تحمل کل جثه می شوند.
• دو بخش انتهایی لامبار به نام L4 - L5 و L5 - S1، شامل مهره ها و دیسک ها، بیش تر وزن را تحمل می نمایند و بنابراین بیشترین احتمال آسیب در این قسمت رخ می دهد.
• ستون فقرات کمری در مفصل Lumbosacral ( L5 - S1 ( به
استخوان خاجی متصل می شود. این اتصال امکان چرخش را فراهم می سازد بنابراین لگن و ران ها هنگام راه رفتن و دویدن آویخته هستند و امکان حرکت ایجاد می شود.
•
طناب نخاعی از انتهای جمجمه در میان ستون فقرات گسترش می یابد و تا T12 - L1 جایی که ستون فقرات توراسیک ( سینه ای ) به ستون فقرات کمری می رسد ادامه پیدا می کند. در این نقطه رشته های عصبی بیشماری از طناب نخاعی مشتق شده و تا پایین ترین اندام های تحتانی همچون باسن و پاها گسترش می یابند. از آن جهت که طناب نخاعی در میان ستون فقرات کمری ادامه پیدا نمی کند آسیب به این نقطه به ندرت سبب ایجاد مشکل در سیستم عصبی یا فلج می گردد. طناب نخاعی در مهره های L1 – L2 به پایان می رسد.
بافت عصبی که در زیر این بخش گسترش می یابد رشته های مجزای عصبی هستند که مجموعاً cauda equine را شکل می دهند. در بین هر مهره لامبار یک ریشهٔ عصبی وجود دارد و این ریشه های عصبی دوباره برای تشکیل بزرگ ترین عصب منفرد در بدن انسان به نام
عصب سیاتیک با یکدیگر جمع می شوند. عصب سیاتیک به پا منتقل می گردد به همین دلیل یک ناهنجاری مثل فتق دیسک در ستون قفرات کمری با تأثیر گذاشتن بر ریشه های عصب می تواند سبب ایجاد دردی گردد که در امتداد با عصب سیاتیک تا پایین پا کشیده شود.
• چندین ماهیچه در کمر وجود دارد که به چرخش، انعطاف پذیری و قدرت ستون فقرات کمک می کنند. احتمال صدمه دیدن این ماهیچه ها به ویژه در هنگام بلند کردن یک جسم سنگین یا بلند کردن در حال چرخش وجود دارد. کشیدگی ماهیچه در کمر می تواند
بی نهایت دردناک باشد اما معمولاً ظرف چند روز یا هفته بهبود پیدا خواهد کرد.
