کمبود ویتامین دی

کمبود ویتامین دی یا هیپویتامینوز دی ( به انگلیسی: Vitamin D deficiency ) زمانی اتفاق می افتد که مقدار این ویتامین در بدن کمتر از حد طبیعی است. این عارضه معمولاً در افرادی رخ می دهد که بیشتر به صورت آپارتمان نشینی زندگی کرده و کمتر در معرض نور آفتاب قرار می گیرند. کمبود ویتامین دی همچنین می تواند به دلیل رژیم غذایی نامناسب، اختلال در جذب ویتامین دی و عدم توانایی بدن در تبدیل ویتامین دی به متابولیت های فعال به دلیل اختلالات کبدی، کلیوی و ارثی اتفاق بیفتد. [ ۱]
ویتامین دی نقش اساسی را در ساخت استخوان در بدن دارد، بنابراین کمبود آن، منجر به بیماری های مربوط به نرم شدن استخوان ها مانند راشیتیسم در کودکان می شود. همچنین می تواند بیماری های استئومالاسی و پوکی استخوان را در بزرگسالان بدتر کند و منجر به افزایش شکستگی استخوان شود. ضعف عضلانی نیز یکی از علائم رایج کمبود ویتامین دی است که خطر شکستگی استخوان را در بزرگسالان افزایش می دهد. کمبود ویتامین دی روی عملکرد مغز اثر گذاشته و باعث ایجاد بیماری هایی مانند اسکیزوفرنی می شود. [ ۲]
کمبود ویتامین دی معمولاً با اندازه گیری غلظت هیدروکسی ویتامین دی در خون که دقیق ترین روش اندازه گیری ذخیره ویتامین دی در بدن است، تشخیص داده می شود. [ ۳] با توجه به اینکه یک نانوگرم در میلی لیتر معادل ۲٫۵ نانومول در لیتر است، نتایج آزمایش تشخیص کمبود ویتامین دی در بدن به شکل زیر تفسیر می شود:
• کمبود شدید: nmol < 30 = ng/mL< 12
• کمبود متوسط: < 20 nmol/L< ۵۰ = ng/mL
• میزان ناکافی: 20–29 nmol/L ۵۰–۷۵ = ng/mL
• میزان نرمال: 30–100 nmol/L ۷۵–۲۵۰ = ng/mL
نکته مهمی که باید توجه داشته باشید این است که در کنار همه مزایایی که این ویتامین برای بدن دارد اگر بیشتر از حد طبیعی در بدن باشد می تواند باعث مسمومیت شود. البته معمولاً این اتفاق بسیار نادر است زیرا منابع غذایی ویتامین دی محدود بوده و همه افراد به صورت مرتب در معرض نور خورشید نیستند یا مکمل استفاده نمی کنند. [ ۴]
کمبود ویتامین دی می تواند چندین مشکل در بدن ایجاد کند که به شکل زیر می باشند:
بیماری استئومالاسی که یک اختلال نرم شدن استخوان است و منحصراً در بزرگسالان رخ می دهد و با ضعف عضلانی پروگزیمال و شکنندگی استخوان مشخص می شود.
بیماری پوکی استخوان که با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان و افزایش شکنندگی استخوان همراه است.