کمال الدین بهزاد
دانشنامه آزاد فارسی
پیشنهاد کاربران
کمال الدّینْ بهزادِ هِرَوی ( میان ۸۵۵ تا ۸۶۵ ه. ق – ۹۴۲ ه. ق ) نامدار به استاد کمال الدین بهزاد، استاد بهزاد و استاد نقاش، نقاش ایرانی سده های نهم و دهم هجری بود. وی در دربار پادشاهان تیموری و صفوی صاحب منصب بود و بابت نوآفرینی در نقاشی ایرانی شناخته شده است.
... [مشاهده متن کامل]
بهزاد در آغاز به عنوان شاگرد و زیردست روح الله میرک نقی زاده مشغول به کار بود. او به سرعت معروف شد و با حمایت های علی شیر نوایی، فرصت های هنری بزرگی را به دست آورد چنان که به خدمت سلطان حسین بایقرا، از سلاطین تیموری درآمد. شرح زندگی بهزاد پس از مرگ سلطان حسین بایقرا به درستی معلوم نیست. آنچه از شواهد بر می آید آن است که بعد از برافتادن تیموریان، بهزاد همچنان در هرات باقی ماند و به نوشتهٔ بابُر تحت حمایت محمد شیبانی قرار گرفت. احتمالاً بهزاد یازده سال پس از مرگ محمد شیبانی نیز در هرات زندگی کرده است. تاریخ و شرایط حرکت بهزاد به تبریز نامعلوم است. بهزاد در تبریز همچنان از حمایت سلطنتی برخوردار بود و به عنوان مدیر کتابخانهٔ سلطنتی منصوب شد. او این مقام را تا زمان مرگش حفظ کرد. فعالیت های بهزاد در تبریز و دربار صفوی بسیار کم بود. بهزاد به سال ۹۴۲ ه. ق در خدمت شاه تهماسب درگذشت و در تبریز در کنار کمال خجندی به خاک سپرده شد.
اعتبار بهزاد در درجهٔ نخست، نتیجهٔ آرمان گرایی او در آثارش، و سپس شخصیت فردی و همکاری مستمرش با حاکمان بزرگ روزگار خویش بود. اما برخی معتقدند که شخصیت بهزاد به بزرگی شهرتش نبوده و رابطهٔ او با علی شیر و جامی سبب افزودن ناروای شهرت او شده است. از سوی دیگر، بابر و حیدر میرزا جایگاه والای بهزاد در میان هم روزگارانش را تأیید کرده اند. ویژگی های دقت در الگو، خوشنویسی و طراحی میراث مهم سبک بهزاد است. توجه بهزاد به دنیای واقعی پیرامونش او را از نگارگران پیش از خود متمایز می کند. ترکیب بندی های بهزاد در روزگار خود او نیز از سوی دیگران تقلید شد. بهزاد در رنگ شناسیِ نگارگری ایرانی تحول ایجاد کرد. در آثار او رنگ و فرم جدایی ناپذیرند. در کنار این ها، بهزاد پیام معنوی داستان ها را در اثر توصیف رویدادهای عادی از بین نمی برد و در تلفیق این دو می کوشد. نگرش انسان گرایانهٔ او با چگونگی بهره گیری از رنگ، خط و ساختار آثارش در هماهنگی کامل هستند، انسان گرایی ای که در تاریخ نقاشی ایران سابقه ندارد. او افزون بر تربیت شاگردان برجسته، با دید و سبک خویش بر دربار صفوی در تبریز اثری شگرف گذاشت. با وجود نوآوری های بهزاد در فرم، او نه تنها هیچ گاه از جریان اصیل و سنتی نقاشی ایران خارج نشد، بلکه دید درستی را که میراثی یگانه بود نگاه داشت که همان قرارگیری رنگ های تخت در کنار یکدیگر است به شکلی بسیار پیشرفته تر از آن چه در میناکاری ایرانی و ویترای در غرب انجام شده بود.
... [مشاهده متن کامل]
بهزاد در آغاز به عنوان شاگرد و زیردست روح الله میرک نقی زاده مشغول به کار بود. او به سرعت معروف شد و با حمایت های علی شیر نوایی، فرصت های هنری بزرگی را به دست آورد چنان که به خدمت سلطان حسین بایقرا، از سلاطین تیموری درآمد. شرح زندگی بهزاد پس از مرگ سلطان حسین بایقرا به درستی معلوم نیست. آنچه از شواهد بر می آید آن است که بعد از برافتادن تیموریان، بهزاد همچنان در هرات باقی ماند و به نوشتهٔ بابُر تحت حمایت محمد شیبانی قرار گرفت. احتمالاً بهزاد یازده سال پس از مرگ محمد شیبانی نیز در هرات زندگی کرده است. تاریخ و شرایط حرکت بهزاد به تبریز نامعلوم است. بهزاد در تبریز همچنان از حمایت سلطنتی برخوردار بود و به عنوان مدیر کتابخانهٔ سلطنتی منصوب شد. او این مقام را تا زمان مرگش حفظ کرد. فعالیت های بهزاد در تبریز و دربار صفوی بسیار کم بود. بهزاد به سال ۹۴۲ ه. ق در خدمت شاه تهماسب درگذشت و در تبریز در کنار کمال خجندی به خاک سپرده شد.
اعتبار بهزاد در درجهٔ نخست، نتیجهٔ آرمان گرایی او در آثارش، و سپس شخصیت فردی و همکاری مستمرش با حاکمان بزرگ روزگار خویش بود. اما برخی معتقدند که شخصیت بهزاد به بزرگی شهرتش نبوده و رابطهٔ او با علی شیر و جامی سبب افزودن ناروای شهرت او شده است. از سوی دیگر، بابر و حیدر میرزا جایگاه والای بهزاد در میان هم روزگارانش را تأیید کرده اند. ویژگی های دقت در الگو، خوشنویسی و طراحی میراث مهم سبک بهزاد است. توجه بهزاد به دنیای واقعی پیرامونش او را از نگارگران پیش از خود متمایز می کند. ترکیب بندی های بهزاد در روزگار خود او نیز از سوی دیگران تقلید شد. بهزاد در رنگ شناسیِ نگارگری ایرانی تحول ایجاد کرد. در آثار او رنگ و فرم جدایی ناپذیرند. در کنار این ها، بهزاد پیام معنوی داستان ها را در اثر توصیف رویدادهای عادی از بین نمی برد و در تلفیق این دو می کوشد. نگرش انسان گرایانهٔ او با چگونگی بهره گیری از رنگ، خط و ساختار آثارش در هماهنگی کامل هستند، انسان گرایی ای که در تاریخ نقاشی ایران سابقه ندارد. او افزون بر تربیت شاگردان برجسته، با دید و سبک خویش بر دربار صفوی در تبریز اثری شگرف گذاشت. با وجود نوآوری های بهزاد در فرم، او نه تنها هیچ گاه از جریان اصیل و سنتی نقاشی ایران خارج نشد، بلکه دید درستی را که میراثی یگانه بود نگاه داشت که همان قرارگیری رنگ های تخت در کنار یکدیگر است به شکلی بسیار پیشرفته تر از آن چه در میناکاری ایرانی و ویترای در غرب انجام شده بود.
