کلان فرگشت یا فرگشت کلان ( به انگلیسی: Macroevolution ) ، نوعی از فرگشت است که در اکثریت گونه ها اتفاق می افتد و نقطه مقابل خردفرگشت می باشد[ ۱] که به تغییرهای فرگشتی کوچک در آلل های یک گونه یا جمعیت گفته می شود. [ ۲] کلان فرگشت و خردفرگشت به شرح فرایندهایی که در مقادیر مختلف رخ می دهند، می پردازد. [ ۳] [ ۴]
بسته به نیروهایی که تصور می شود هدایت کننده آن هستند، فرایند گونه زایی ممکن است در چارچوب نظر باشد. دیرینه شناسی، زیست شناسی فرگشتی، ژنومیک تطبیقی و فیلواستراتریگرافی ژنومی اکثر شواهد را برای الگوهای کلان فرگشت و فرایندها ارائه می دهد. [ ۵]
یوری فیلیپشنکو، حشره شناس روس برای اولین از واژه های کلانفرگشت و خردفرگشت را در سال ۱۹۲۷ به زبان کاری آلمانی اش ابداع نمود، "Variabilität und Variation". از زمان آغاز این دو اصطلاح، معانی آنها چندین بار مورد تجدید نظر قرار گرفته است. اصطلاح کلان فرگشت هنگامی که توسط نویسندگانی چون دیرینه شناس اتو شیندوولف برای توصیف تئوری های خود در مورد فرگشت هدفمند درآمد، مورد پسند قرار نگرفت. این عقیده حیاتی بود که جانداران به دلیل "نیروی محرک" درونی در جهتی مشخص، فرگشت می یابند. [ ۶] [ ۷]
کلان فرگشت شامل تغییرهایی می باشد که در مقیاس زمانی زمین شناسی رخ می دهد، در مقابل با خردفرگشت که در هر مقطع زمانی ممکن است رخ دهد. [ ۸]
توسط ترکیب مدرن در اوایل قرن بیستم، به نظر می رسد که کلان فرگشت از تاثیر پیچیده خردفرگشت حاصل شده باشد. [ ۹] بنابراین، تمایز بین کلان فرگشت و خردفرگشت چندان اساسی نمی باشد، تنها تفاوت بین ان دو زمان و مقیاس می باشد. طبق مشاهدات ارنست و. مایر، فرگشت خاص چیزی جز برون یابی و بزرگن مایی رویدادهایی که در میان جمعیت ها و گونه ها اتفاق می افتد، نیست … تشخیص دادن دلایل خردفرگشت ها و کلان فرگشت ها گمراه کننده است. " با این حال، زمان یک عامل مورد نیاز برای تمایز نیست – کلان فرگشت ها ممکن است بدون ترکیب تدریجی تغییرهای کوچک اتفاق بیفتند. تکثیر کلی ژنوم می تواند در یک نسل واحد رخ دهد – و این امر بخصوص در گیاهان رایج می باشد.
تغییرها در ژن های تنظیم کننده فرگشت نیز فاکتور مهمی در تولید گونه زایی از طریق تغییرهای بزرگ و نسبتاً ناگهانی در مورفولوژی جانوران می باشد. [ ۱۰] [ ۱۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبسته به نیروهایی که تصور می شود هدایت کننده آن هستند، فرایند گونه زایی ممکن است در چارچوب نظر باشد. دیرینه شناسی، زیست شناسی فرگشتی، ژنومیک تطبیقی و فیلواستراتریگرافی ژنومی اکثر شواهد را برای الگوهای کلان فرگشت و فرایندها ارائه می دهد. [ ۵]
یوری فیلیپشنکو، حشره شناس روس برای اولین از واژه های کلانفرگشت و خردفرگشت را در سال ۱۹۲۷ به زبان کاری آلمانی اش ابداع نمود، "Variabilität und Variation". از زمان آغاز این دو اصطلاح، معانی آنها چندین بار مورد تجدید نظر قرار گرفته است. اصطلاح کلان فرگشت هنگامی که توسط نویسندگانی چون دیرینه شناس اتو شیندوولف برای توصیف تئوری های خود در مورد فرگشت هدفمند درآمد، مورد پسند قرار نگرفت. این عقیده حیاتی بود که جانداران به دلیل "نیروی محرک" درونی در جهتی مشخص، فرگشت می یابند. [ ۶] [ ۷]
کلان فرگشت شامل تغییرهایی می باشد که در مقیاس زمانی زمین شناسی رخ می دهد، در مقابل با خردفرگشت که در هر مقطع زمانی ممکن است رخ دهد. [ ۸]
توسط ترکیب مدرن در اوایل قرن بیستم، به نظر می رسد که کلان فرگشت از تاثیر پیچیده خردفرگشت حاصل شده باشد. [ ۹] بنابراین، تمایز بین کلان فرگشت و خردفرگشت چندان اساسی نمی باشد، تنها تفاوت بین ان دو زمان و مقیاس می باشد. طبق مشاهدات ارنست و. مایر، فرگشت خاص چیزی جز برون یابی و بزرگن مایی رویدادهایی که در میان جمعیت ها و گونه ها اتفاق می افتد، نیست … تشخیص دادن دلایل خردفرگشت ها و کلان فرگشت ها گمراه کننده است. " با این حال، زمان یک عامل مورد نیاز برای تمایز نیست – کلان فرگشت ها ممکن است بدون ترکیب تدریجی تغییرهای کوچک اتفاق بیفتند. تکثیر کلی ژنوم می تواند در یک نسل واحد رخ دهد – و این امر بخصوص در گیاهان رایج می باشد.
تغییرها در ژن های تنظیم کننده فرگشت نیز فاکتور مهمی در تولید گونه زایی از طریق تغییرهای بزرگ و نسبتاً ناگهانی در مورفولوژی جانوران می باشد. [ ۱۰] [ ۱۱]
wiki: کلان فرگشت