کلان شهر تبریز

کلان شهر تبریز ( مجموعهٔ شهری تبریز، منطقهٔ کلان شهری تبریز ) [ ۱] [ ۲] یکی از کلان شهرهای ایران در استان آذربایجان شرقی است. هستهٔ مرکزی این کلان شهر، شهر تبریز است. کلان شهر تبریز در کنار ۵ کلان شهر دیگر ( تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و کرج ) ۶ کلان شهر دارای مجموعهٔ شهری در ایران را تشکیل می دهند. ایجاد این ۶ مجموعهٔ شهری ( منطقهٔ کلان شهری ) برای اولین بار در ۲۶ مهر ۱۳۷۴ خورشیدی مورد تصویب هیئت وزیران ایران قرار گرفت. هرکدام از این مجموعه های شهری، شامل حریم شهرداری های واقع در داخل مجموعه هستند. [ ۱]
محدودهٔ مجموعهٔ شهری تبریز براساس روابط متقابل اقتصادی، اجتماعی و هم پیوندی اداری – سیاسی – خدماتی، شامل ۱۲ شهر تبریز – سردرود – خسروشاه – باسمنج در شهرستان تبریز، اسکو – سهند – ایلخچی در شهرستان اسکو، آذرشهر – ممقان – گوگان در شهرستان آذرشهر، صوفیان در شهرستان شبستر و خواجه در شهرستان هریس است. [ ۳]
همچنین طرح جامع ناحیهٔ تبریز همزمان با تعیین محدودهٔ مجموعهٔ شهری تبریز در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۸۲ مورد تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران قرار گرفت. این ناحیه به عنوان دروازهٔ ورودی اصلی ایران به اروپا و قفقاز، شامل ۱۲٬۵۳۲ ( ۱۲٬۵۳۹٫۹[ ۴] ) کیلومتر مربع مساحت، متشکل از ۶ شهرستان تبریز، اسکو، شبستر، آذرشهر، بستان آباد و هریس است. ناحیهٔ تبریز به ۱۱ منظومه، ۳۲ مجموعهٔ روستایی و ۱۰۰ حوزهٔ عمران روستایی تقسیم می شود. [ ۳]
گسترش کالبدی شهرهای ناحیه ( به استثنای ۴ شهر شبستر، صوفیان، خواجه و کوزه کنان ) مورد تأیید شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نیست؛ اما در عین حال، بر ایجاد شهرک مسکونی ملک کیان ( شهر جدید شهریار ) و ارتقای روستاهای مایان سفلی، مایان علیا، چرمشهر، سعیدآباد، لیقوان و شیخ ولی در افق طرح به شهر تأکید شده است. [ ۳]
جمعیت این ناحیه از ۱٬۷۹۴٬۵۶۴ نفر در سال ۱۳۷۵ به ۲٬۸۰۵٬۹۵۷ نفر در سال ۱۴۱۰ خورشیدی خواهد رسید که حدود ۸۰ درصد از آنان ( ۲٬۲۴۴٬۷۶۶ نفر ) ساکن شهرها و ۲۰ درصد ( ۵۶۱٬۱۹۱ نفر ) هم ساکن روستاها خواهند بود. تعداد شاغلان ناحیه در سال ۱۴۱۰ خورشیدی بالغ بر ۸۷۴٬۶۷۹ نفر خواهد بود که ۴۲۳٬۰۶۰ نفر ( ۴۸٫۳۶ درصد ) در بخش خدمات، ۳۵۹٬۵۵۵ نفر ( ۴۱٫۱۱ درصد ) در بخش صنعت و ۹۲٬۰۶۴ نفر ( ۱۰٫۵۳ درصد ) هم در بخش کشاورزی مشغول خواهند بود. [ ۳]