کَلات، شهرواقع در شمال استان خراسان رضوی و مرکز اداری شهرستان کلات و استان مذکور. با ارتفاع ۱,۱۰۰ متر، در منطقه ای کوهستانی، در ۶۰۰کیلومتری شرق شمالی تهران و ۷۹کیلومتری شمال شرقی مشهد، در دامنۀ شمالی کوه های هزارمسجد و ۳ کیلومتری شرق راه مشهد به ارچنگان و لطف آباد قرار دارد. اقلیم این شهر معتدل و خشک و جمعیت آن ۷,۱۷۸ نفر است (۱۳۸۵). قلعۀ طبیعی کلات، محوطه ای است بیضی شکل با طول شش فرسنگ (حدود ۳۵ کیلومتر) و پهنایی حدود ۴ فرسنگ (حدود ۲۵ کیلومتر) و اطراف این محوطه را کوه های بلندی فراگرفته که در شش محل، شکاف های عریضی به نام دربند در آن قرار دارد. دربند جنوب غربی را دربند ارغونشاه و دربند شمالی شرقی را دربند نفته می نامند. آبادی های کبودگنبد، ارغونشاه، قلعه زو، و آغداش در این قلعۀ طبیعی جای دارند. در دربند ارغونشاه دروازه ای از سنگ به عرض ۲۰ متر وجود داشته و سنگ نبشته ای در آن جا دیده می شود که حدود ۱۵ متر از سطح زمین بالاتر است. سنگ نبشتۀ مزبور دارای ۲۴ بیت شعر فارسی و ترکی است. امیرتیمور گورکان در اواخر قرن ۸ق، دژ طبیعی کلات را تصرف کرد و به استحکام آن فرمان داد و نادرشاه افشار نیز ساختمانی به نام عمارت خورشید در آن جا بنا نهاد که همچنان باقی است.
wikijoo: کلات،_شهر