کَعْب، قبیله
(یا: بنی کعب؛ در گویش محلی: چعب) از قبایل عرب خوزستان، مرکب از طوایف کعب الحائی، کعب عمیر/کعب منان، کعب فرج الله و کعب کرم الله، ساکن در نواحی اطراف رود کارون، اهواز، خرمشهر و شادگان. کعبیان خوزستان یک جا نشین اند و عمدتاً به زراعت و دامداری اشتغال دارند. اینان در اوایل عهد شاه عباس اول صفوی به ایران کوچیدند. شیخ ناصر بن محمد بن ادریس، سرکردۀ طوایف کعب و از اتباع افراسیاب پاشا، حاکم خودمختار ناحیۀ بصره (حک: ۱۰۰۵ـ۱۰۱۲ق)، پس از تصرف شهر قبان طایفۀ کعب را در آن جا جای داد. کعبیان در حکومت علی پاشا افراسیابی (حک: ۱۰۵۷ـ۱۰۶۴ق) از ناحیۀ قبان به حدود بندر ماهشهر مهاجرت کردند، اما قحطی سبب شد دوباره به قبان باز گردند. شیخ سلمان از آل بوناصر، بزرگ ترین حاکم طایفۀ کعب، معاصر کریم خان زند بود. در روزگار او، قلمرو کعبیان از هندیجان تا آن سوی شط العرب گسترش یافت. شیخ برکات، جانشین او، تا مرگ کریم خان در خدمت دولت زندیه بود و پس از آن چندین سال با خودمختاری در سرزمین های کعبی حکومت کرد. شیخ ثامر، از نوادگان شیخ برکات، در سلطنت محمدشاه قاجار، برای مدتی از شورش محمدتقی خان چهارلنگ بختیاری حمایت کرد. در ۱۲۵۴ق، علی رضا پاشا، حاکم عثمانی بغداد، بر کعبیان محمره یورش برد و بسیاری از آنان را به اسارت گرفت. خاندان آل بوکاسب، از طوایف کعب، در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، به حکومت بخشی از کعبیان خوزستان رسیدند. شیخ جابرخان نصرت الملک، در حدود ۳۰ سال حاکم کعبیان خرمشهر تا اهواز و همچنین حاکم قبایل باوی بود. شیخ مزعل خان معزالسلطنه، پسر و جانشین او، در ۱۳۱۵ق به دست برادرش شیخ خزعل به قتل رسید. دورۀ ۳۰ سالۀ حکومت شیخ خزعل مقارن با افزایش نفوذ و تسلط وسیع دولت انگلیس بر جنوب ایران و به ویژه بر خوزستان بود.
(یا: بنی کعب؛ در گویش محلی: چعب) از قبایل عرب خوزستان، مرکب از طوایف کعب الحائی، کعب عمیر/کعب منان، کعب فرج الله و کعب کرم الله، ساکن در نواحی اطراف رود کارون، اهواز، خرمشهر و شادگان. کعبیان خوزستان یک جا نشین اند و عمدتاً به زراعت و دامداری اشتغال دارند. اینان در اوایل عهد شاه عباس اول صفوی به ایران کوچیدند. شیخ ناصر بن محمد بن ادریس، سرکردۀ طوایف کعب و از اتباع افراسیاب پاشا، حاکم خودمختار ناحیۀ بصره (حک: ۱۰۰۵ـ۱۰۱۲ق)، پس از تصرف شهر قبان طایفۀ کعب را در آن جا جای داد. کعبیان در حکومت علی پاشا افراسیابی (حک: ۱۰۵۷ـ۱۰۶۴ق) از ناحیۀ قبان به حدود بندر ماهشهر مهاجرت کردند، اما قحطی سبب شد دوباره به قبان باز گردند. شیخ سلمان از آل بوناصر، بزرگ ترین حاکم طایفۀ کعب، معاصر کریم خان زند بود. در روزگار او، قلمرو کعبیان از هندیجان تا آن سوی شط العرب گسترش یافت. شیخ برکات، جانشین او، تا مرگ کریم خان در خدمت دولت زندیه بود و پس از آن چندین سال با خودمختاری در سرزمین های کعبی حکومت کرد. شیخ ثامر، از نوادگان شیخ برکات، در سلطنت محمدشاه قاجار، برای مدتی از شورش محمدتقی خان چهارلنگ بختیاری حمایت کرد. در ۱۲۵۴ق، علی رضا پاشا، حاکم عثمانی بغداد، بر کعبیان محمره یورش برد و بسیاری از آنان را به اسارت گرفت. خاندان آل بوکاسب، از طوایف کعب، در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، به حکومت بخشی از کعبیان خوزستان رسیدند. شیخ جابرخان نصرت الملک، در حدود ۳۰ سال حاکم کعبیان خرمشهر تا اهواز و همچنین حاکم قبایل باوی بود. شیخ مزعل خان معزالسلطنه، پسر و جانشین او، در ۱۳۱۵ق به دست برادرش شیخ خزعل به قتل رسید. دورۀ ۳۰ سالۀ حکومت شیخ خزعل مقارن با افزایش نفوذ و تسلط وسیع دولت انگلیس بر جنوب ایران و به ویژه بر خوزستان بود.
wikijoo: کعب،_قبیله