[ویکی نور] کشف المراد شرح فارسی تجرید الإعتقاد، علامۀ ابوالحسن شعرانی،در واقع شرحی است که مرحوم علامه شعرانی بر کتاب تجرید خواجه نصیرالدین طوسی در سال 1492ق نوشته است.
مؤلف خود در مقدمه می گوید ما در شرح خود بر کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد و علامه حلّی عنایت تمام داشتیم، حتی شارح نام کتاب را شرح تجرید الاعتقاد می گذارد، چون مرحوم علاّمۀ حلّی این چنین آورده است و الاّ خود خواجه نصیر در متن دارد؛ سمیّته تجرید العقائد. البته ناگفته نماند در مورد این کتاب غالبا نام تجرید الکلام یا تجرید به کار رفته است. لکن این اثرپذیری شارح از علاّمه حلی را نمایان می سازد که همان نامی را به کار می برد که ایشان به کار برده اند.
ولی تمام اینها باعث نمی شوند که ما کتاب حاضر را ترجمۀ کشف المراد بدانیم زیرا خود مؤلف چنین حرفی نمی زند و در جای دیگری می گوید، شاید بیش از ثلث محتویات کتاب از کشف المراد باشد. او کتاب خود را شرح مستقلی بر تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین می داند و اصلا این شرح را در ردیف شروح تجرید و در عرض کشف المراد ذکر می کند.
علاّمه شعرانی انگیزۀ خود را از تألیف این کتاب نیاز مبرم اهل زمانه به اصول دین می داند و علم اصول دین را علمی منسوخ شده می شمارد و می فرماید امروزه مردم دنبال علومی هستند که به دنیای آنان سود بیشتری داشته باشد ایشان اضافه می کنند مسلمان باید اصول دین را از روی دلیل بداند؛ ولی دانستن دلائل فروعات فقهی بر کسی لازم نمی باشد وی علت عمل نکردن کامل به فقه را نیز اسلام ظاهری مردم می داند و می فرماید ایمان به غیب با علم به اصول دین حاصل می شود که نتیجه اش می شود، عمل کردن کامل به فروعات دین. مرحوم شعرانی پایه و اساس اصول دین را عقل می داند و می گوید برای اثبات نبوت باید اول وجود خدا ثابت شود و اثبات امامت بستگی به اثبات نبوت دارد همین طور اثبات معاد. پس در واقع همۀ اصول به اثبات توحید برمی گردد و وجود خدا با چیزی غیر از عقل ثابت نمی گردد، به همین دلیل است که ایشان آشنایی با علوم عقلی را بر طلاب علوم دینی برای مواجهه با بی دینان از اوجب واجبات می شمارد و کتاب تجرید را کتابی منحصر به فرد می داند که آموختن آن بر هادیان طریق امامت واجب عینی می باشد.
شرح تجرید مشتمل بر شش مقصد می باشد که مقصد اول در امور عامّه است. خود مرحوم علامّۀ شعرانی مراد از امور عامّه را مسائلی که در تمام علوم به کار می روند، می داند؛ مثل علت و معلول که در طب و فلسفه و علوم دین و... تماما جایگاه ویژه ای دارند.
مؤلف خود در مقدمه می گوید ما در شرح خود بر کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد و علامه حلّی عنایت تمام داشتیم، حتی شارح نام کتاب را شرح تجرید الاعتقاد می گذارد، چون مرحوم علاّمۀ حلّی این چنین آورده است و الاّ خود خواجه نصیر در متن دارد؛ سمیّته تجرید العقائد. البته ناگفته نماند در مورد این کتاب غالبا نام تجرید الکلام یا تجرید به کار رفته است. لکن این اثرپذیری شارح از علاّمه حلی را نمایان می سازد که همان نامی را به کار می برد که ایشان به کار برده اند.
ولی تمام اینها باعث نمی شوند که ما کتاب حاضر را ترجمۀ کشف المراد بدانیم زیرا خود مؤلف چنین حرفی نمی زند و در جای دیگری می گوید، شاید بیش از ثلث محتویات کتاب از کشف المراد باشد. او کتاب خود را شرح مستقلی بر تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین می داند و اصلا این شرح را در ردیف شروح تجرید و در عرض کشف المراد ذکر می کند.
علاّمه شعرانی انگیزۀ خود را از تألیف این کتاب نیاز مبرم اهل زمانه به اصول دین می داند و علم اصول دین را علمی منسوخ شده می شمارد و می فرماید امروزه مردم دنبال علومی هستند که به دنیای آنان سود بیشتری داشته باشد ایشان اضافه می کنند مسلمان باید اصول دین را از روی دلیل بداند؛ ولی دانستن دلائل فروعات فقهی بر کسی لازم نمی باشد وی علت عمل نکردن کامل به فقه را نیز اسلام ظاهری مردم می داند و می فرماید ایمان به غیب با علم به اصول دین حاصل می شود که نتیجه اش می شود، عمل کردن کامل به فروعات دین. مرحوم شعرانی پایه و اساس اصول دین را عقل می داند و می گوید برای اثبات نبوت باید اول وجود خدا ثابت شود و اثبات امامت بستگی به اثبات نبوت دارد همین طور اثبات معاد. پس در واقع همۀ اصول به اثبات توحید برمی گردد و وجود خدا با چیزی غیر از عقل ثابت نمی گردد، به همین دلیل است که ایشان آشنایی با علوم عقلی را بر طلاب علوم دینی برای مواجهه با بی دینان از اوجب واجبات می شمارد و کتاب تجرید را کتابی منحصر به فرد می داند که آموختن آن بر هادیان طریق امامت واجب عینی می باشد.
شرح تجرید مشتمل بر شش مقصد می باشد که مقصد اول در امور عامّه است. خود مرحوم علامّۀ شعرانی مراد از امور عامّه را مسائلی که در تمام علوم به کار می روند، می داند؛ مثل علت و معلول که در طب و فلسفه و علوم دین و... تماما جایگاه ویژه ای دارند.
wikinoor: کشف_المراد_شرح_فارسی_تجرید_الإعتقاد