کَشْتَن یِدا، فِرْنان لوپیش دِ (ح ۱۵۰۰ـ۱۵۵۹)(Castanheda, Fernao Lopes de)
وقایع نگار پرتغالی. تاریخ کشف و فتح هند به دست پرتغالی هارا در ۱۰ جلد نوشت، اما فقط ۸ جلد آن در زمان حیاتش منتشر شد. این کتاب، که نخستین اثر در نوع خود بود، با استقبال خوانندگان روبه رو شد و به فرانسه، کاستیلی، ایتالیایی، و انگلیسی ترجمه شد. کشتن یدا تأکید داشت که روایتش بر پایۀ تجربه های شخصی بوده، نه بر مبنای شایعات (اشاره ای تلویحی به تاریخ ژوائون باروش)؛ همین ویژگی تحسین دیوگو دو کوتو، خلف بارّوش، را برانگیخت. کشتن یدا در سنتاریین، پرتغال، زاده شد. در ۱۵۲۸ پدرش، که قاضی دادگاه بود، را در سفر به گوئای هند همراهی کرد و به همین سبب تحصیلاتش ناتمام ماند. ده سال، در هند به گردآوری مطالب غیرمکتوب و مستند برای تألیف تاریخ هند پرداخت. در ۱۵۳۸ پس از بازگشت به پرتغال تحصیلاتش را در کویمبراکامل کرد و همان جا، با توجه به وضعیت مالی خانواده، خادم و بایگان کلیسا شد. به فعالیت های دانشگاهی نیز پرداخت؛ و نیکلائو دو گروشی، یکی از دوستان دانشگاهی اش، وقایع نامۀ او دربارۀ سلطۀ پرتغالی ها بر هند را در ۱۵۵۳ به فرانسه ترجمه کرد.
وقایع نگار پرتغالی. تاریخ کشف و فتح هند به دست پرتغالی هارا در ۱۰ جلد نوشت، اما فقط ۸ جلد آن در زمان حیاتش منتشر شد. این کتاب، که نخستین اثر در نوع خود بود، با استقبال خوانندگان روبه رو شد و به فرانسه، کاستیلی، ایتالیایی، و انگلیسی ترجمه شد. کشتن یدا تأکید داشت که روایتش بر پایۀ تجربه های شخصی بوده، نه بر مبنای شایعات (اشاره ای تلویحی به تاریخ ژوائون باروش)؛ همین ویژگی تحسین دیوگو دو کوتو، خلف بارّوش، را برانگیخت. کشتن یدا در سنتاریین، پرتغال، زاده شد. در ۱۵۲۸ پدرش، که قاضی دادگاه بود، را در سفر به گوئای هند همراهی کرد و به همین سبب تحصیلاتش ناتمام ماند. ده سال، در هند به گردآوری مطالب غیرمکتوب و مستند برای تألیف تاریخ هند پرداخت. در ۱۵۳۸ پس از بازگشت به پرتغال تحصیلاتش را در کویمبراکامل کرد و همان جا، با توجه به وضعیت مالی خانواده، خادم و بایگان کلیسا شد. به فعالیت های دانشگاهی نیز پرداخت؛ و نیکلائو دو گروشی، یکی از دوستان دانشگاهی اش، وقایع نامۀ او دربارۀ سلطۀ پرتغالی ها بر هند را در ۱۵۵۳ به فرانسه ترجمه کرد.