کشتار رومبولا

کشتار رومبولا اصطلاحی جمعی برای اشاره به کشتار یهودیان در جریان هولوکاست در روزهای ۳۰ نوامبر و ۸ دسامبر ۱۹۴۱ است که در جریان آن حدود ۲۵۰۰۰ تن در جنگل رومبولا در نزدیکی ریگا، لتونی یا در راه رسیدن به آنجا کشته شدند. به استثنای کشتار بابی یار در اوکراین، رومبولا بزرگترین جنایت دو روزهٔ هولوکاست تا زمان به راه افتادن اردوگاه های مرگ بود. [ ۱] حدود ۲۴۰۰۰ نفر از قربانیان از جمله یهودیان لتونی از گتو ریگا و تقریباً ۱۰۰۰ نفر نیز از یهودیان آلمانی بودند که با قطار به جنگل منتقل شده بوند.
کشتار رومبولا توسط آینزاتس گروپ A نازی و با کمک همدستان محلی از جمله آراس کوماندو انجام شد. مسئول عملیات رهبر اس اس و پلیس فریدریش یکلن بود که پیشتر ناظر بر کشتر مشابهی در اوکراین بود. رودلف لانگ که بعدها در کنفرانس وانزه نیز شرکت داشت بر اجرای این عملیات نیز نظارت داشت. کشتار رومبولا، همراه با بسیاری دیگر کشتارها، اساس دادرسی در دادگاه پساجنگ آینزاتس گروپن بود که در آن تعدادی از فرماندهان آینزاتس گروپن به جرم جنایت علیه بشریت مقصر شناخته شدند. [ ۲]
از این کشتار با نام های گوناگونی از جمله «اقدام بزرگ» و «اقدام رومبولا» یاد می شود، اما در لتونی تنها به آن «رومبولا» یا «رومبولی» می گویند. [ ۳] این عملیات گاه به نام فرمانده آن فریدریش یکلن، عملیات یکلن خوانده می شود. [ ۴] واژه «Aktion» – که در معنای تحت اللفظی خود در پارسی «عمل» یا «عملیات» بازگردانی می شود – توسط نازی ها به عنوان حسن تعبیری برای کشتار استفاده شد. [ ۵] سن تعبیر رسمی به کار گفته شده برای رومبولا، «عملیات تیراندازی» بود ( Erschiessungsaktion ) . [ ۶] در دادگاه آینزاتس گروپن پیش از دادگاه نظامی نورنبرگ، بر روی این رویداد نامی گذاشته نشد بلکه به سادگی ار آن با عنوان «قتل ۱۰٬۶۰۰ یهودی» در ۳۰ نوامبر ۱۹۴۱ یاد شد. [ ۲]
هولوکاست در لتونی در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱، و با حمله ارتش آلمان به اتحاد جماهیر شوروی، از جمله کشورهای حوزه بالتیک لیتوانی، لتونی و استونی که اندکی پیش از آن توسط نیروهای شوروی پس از یک دوره استقلال پسا جنگ جهانی اول اشغال شده بودند، آغاز شد. قتل یهودیان، کمونیست ها و دیگران تقریباً بلافاصله توسط جوخه های قتل آلمانی معروف به آینزاتس گروپن آغاز شد، و سازمان های دیگریی چون پلیس امنیت آلمان ( Sicherheitspolizei یا Sipo ) و سرویس امنیتی اس اس ( Sicherheitsdienst یا SD ) به آن ها یاری می رساندند. نخستین قتل ها در شب ۲۳ ژوئن ۱۹۴۱ در شهر گروبینا، نزدیک لیپایا صورت گرفتند؛ جایی که اعضای Sonderkommando 1a شش یهودی را در پورستان کلیسایی به قتل رساندند. اشغالگران نازی همچنین توسط لتونیایی های بومی معروف به آراس کوماندو و تا حدودی پلیس کمکی لتونی کمک می شدند. [ ۷] [ ۸]