کسو داس

کِسو، کِسو کلان یا کِشَوَ کلان نقاش مینیاتوریست اهل هندوستان بود که در زمان امپراتوری گورکانیان می زیست. او یک هندو بود که به دلیل اقتباس ها و کپی هایش از آثار اروپایی مشهور است. معروف ترین آن ها نقاشی سنت متیو اوانجلیست است. این نقاشی با نام کسو داس و با تاریخ ۹۹۶ هجری امضاء شده و بر اساس حکاکی فیلیپ گال کشیده شده. کسو برای درک و تحول تکنیک های اروپاییان در ارائه حجم و فضا نقش مهمی در نگارگری گورکانی ایفا نمود. در حدود سال ۱۵۹۰ میلادی، از میان هفده نقاشی که نامشان به ترتیب سن و سال در آیین اکبری آمده است، کسو پنجمین نفر بوده.
کسو داس در اوایل دهه ۱۵۸۰ کاملاً شناخته شده بود و بنابراین باید بر روی آثار مهم حمزه نامه کار می کرد. در داراب نامه او یک مرد برهنه را نقاشی کرد، که در نقاشی فارسی یا مغولی بی سابقه است. توانایی او برای به کاغذ آوردن زندگی در رزم نامه نیز مشهود است. همچنین شیوهٔ خاص او در ترسیم معماری بناها نیز در ترکیب های دو صفحه ای اکبرنامه مربوط به تولد سلیم و بازگشت اکبر به فاتح پور سیکری پس از پیروزی در گجرات، قابل مشاهده است. این توانایی ها به ویژه مربوط به تصویرسازی برای نسخه های خطی تاریخی بود که نیازمند برخورد جدیدی با زمینه های مادی و مشارکت کنندگان بشری آن بود؛ همانند شش نقاشی او در تیمورنامه و بابر نامه. به طور همزمان او به نسخه های خطی ادبی هم کمک می کرد، که در آن اقتضائات مربوط به فضا و منظر حاکم در عصر صفوی لازم بود؛ همانند خمسه نظامی و دیوان امیر شاهی.
دو برگ در مراحل اولیه جامع التواریخ و یک ترکیب دو صفحه ای در بابر نامه نشان می دهد که وی حداقل تا بخشی از کارگاه ۷–۱۵۹۶ شاهنشاهی بوده است. با این حال، غیبت او از تمام نسخه های خطی ادبی بزرگ ۱۵۹۶–۸ نشان می دهد که در آن زمان مُرده یا شاید به کارگاه ولیعهد، شاهزاده سلیم، پیوسته. از دیگر آثار دارای ویژگی غیرمعمول با امضای این هنرمند، می توان به کپی از حکاکی های اروپایی یافت شده در آلبوم های جهانگیر ( کتاب مرقع گلشن ) و دو پرتره از خودش، اشاره کرد.