کرکوی
لغت نامه دهخدا
کرکوی. [ ک َ ] ( اِخ ) کرکویه. از رساتیق سیستان است. ( تاریخ سیستان ). شهری است در شمال زرنج. ( یشتها ج 2 ص 293 ).
کرکوی. [ ک َ ] ( اِخ ) ( آتش... ) آتش کرکویه. آتشگاهی بوده است در سیستان و معبد جای گرشاسب که مردمان به امید برکات آنجا می شدند و دعا می کردند و مستجاب می شد. در نبرد میان کیخسرو و افراسیاب کیخسرو آنجا شد وپلاس پوشید و دعا کرد ایزدتعالی آنجا روشنایی فرا دید آورد و تاریکی که از جادوی افراسیاب پیدا آمده بودناچیز گشت و افراسیاب بگریخت ، پس کیخسرو در آنجا که معبد گرشاسب بود آتشگاهی بساخت و اکنون آتشگاهست. ( از تاریخ سیستان صص 35 - 37 ). رجوع به کرکویه شود.
- سرود آتشکده ٔکرکوی ؛ این سرود از جمله اشعار شش هجایی اواخر دوره ساسانی و یا اوایل عهد اسلامی است که با توجه به یکی از روایات کهن حماسی بوجود آمده و باقی مانده است و چنانکه از ظاهر آن پیداست این سرود به لهجه ٔنسبتاً جدید دری ، یعنی لهجه شرقی ایران است که مقارن ظهور اسلام معمول بوده و آن سرود این است :
فرخته باذا روش
خنیده گرشسب هوش
همی برست از جوش
انوش کن می انوش
دوست بذاگوش
به آفرین نهاده گوش
همیشه نیکی کوش
[ که ] دی گذشت و دوش
شاها خدایگانا
به آفرین شاهی.
( تاریخ ادبیات در ایران ذبیح اﷲ صفا ج 1 ص 130 ). رجوع به کرکوی و کرکویه شود.
دانشنامه آزاد فارسی
کَرکوی
در شاهنامۀ فردوسی، دلاور تورانی که نبیرۀ سَلَم و از سوی مادر از نژاد ضحّاک بود. کرکوی در جنگی که سام در گرگساران می کرد، به نیزۀ او از اسب کنده شد و سام او را چنان بر زمین کوبید که استخوان هایش خرد شد.
در شاهنامۀ فردوسی، دلاور تورانی که نبیرۀ سَلَم و از سوی مادر از نژاد ضحّاک بود. کرکوی در جنگی که سام در گرگساران می کرد، به نیزۀ او از اسب کنده شد و سام او را چنان بر زمین کوبید که استخوان هایش خرد شد.
wikijoo: کرکوی
پیشنهاد کاربران
دکتر کزازی در مورد واژه ی " کرکوی " می نویسد : ( ( کرکوی که نبیره سلم و از پسینیان دهاک است و سام یکزخم او را از پای در آورد با کاکوی که او نیز از نبیرگان این پتیاره شمرده شده است، سنجیدنی است، از دید ریخت شناسی ستاک نام" کرک "می تواند بود و"اوی" پسوند کرک kark، در پهلوی و پارسی، به معنی مرغ است. یکی از آتشکده های بزرگ در ایران ساسانی، آتشکده کرکوی یا "کرکویه" در سیستان بوده است. نشانندهٔ این آتش نیز افراسیاب است که پادشاهی است اهریمنی و در شمار "بادْنماد"هاست:
... [مشاهده متن کامل]
" آتش کرکوی را که سه آتش به سیستان است، افراسیاب نشانید و آن هنگامی بود که پادشایی ایرانشهر کرد" ( بندهشن ) می تواند بود که در میانهٔ کرکوی چونان نبیرهٔ سلم و "آتش کرکوی" که نشاننده و افروزندهٔ آن افراسیاب از نبیرگان تور، بوده است، پیوندی نهفته است . ) )
( ( جهانجوی را نام کَرْکوی بود
یکی سرو بالای مَهروی بود ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص ۴۲۹ )
... [مشاهده متن کامل]
" آتش کرکوی را که سه آتش به سیستان است، افراسیاب نشانید و آن هنگامی بود که پادشایی ایرانشهر کرد" ( بندهشن ) می تواند بود که در میانهٔ کرکوی چونان نبیرهٔ سلم و "آتش کرکوی" که نشاننده و افروزندهٔ آن افراسیاب از نبیرگان تور، بوده است، پیوندی نهفته است . ) )
( ( جهانجوی را نام کَرْکوی بود
یکی سرو بالای مَهروی بود ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص ۴۲۹ )