کردستان عراق

کوسرت سول
مساحت
- مساحت ۴۰۶۴۳کیلومتر مربع
جمعیت
- تخمین جمعیت ( ۲۰۱۱ ) ۴۶۹۰۹۳۹ [۱][۲]
واحد پول دینار عراق
کردستان عراق ( به کردی: هه رێمی کوردستان، Herêmî Kurdistan ) ، یک منطقهٔ خودمختار در بخش شمالی کشور عراق است. کردستان عراق از شرق با ایران از شمال با ترکیه و از غرب با سوریه هم مرز است. مرکز آن اربیل است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
نام کردستان از ترکیب دو واژه ی کرد و پسوند فارسی ستان گرفته شده است که روی هم رفته به معنی سرزمین کردها است. بنابر قانون اساسی عراق نام این منطقه ( به زبان عربی: اقلیم کردستان ) است.
تاریخچه [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ کردها
منطقه امروزی کردستان عراق در دوران باستان بخش اصلی امپراتوری آشور را تشکیل می داد. آشور بانیپال در سال ۶۳۳ پ. م درگذشت. شاه ایرانی ماد در حمایت از بابل به آشور اعلان جنگ داد. هووخشتره در سال ۶۱۴ پ م از کوه های زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادی های آشوری سر راه، شهر آشور پایتخت دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، نبوپلسر پادشاه بابل به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی مادها و بابل تجدید شد. در سال ۶۱۳ پ م شاه آشور در نینوا بود و این شهر نیز در سال ۶۱۲ پ م تسخیر شد. نبوپلسر رهبر بابلی ها به همکاری با ماد روی آورد. در دوره های بعدی این منطقه بخشی از شاهنشاهی های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی گشت.
در زمان ساسانیان منطقه امروزی عراق را ناحیه سورستان یا دل ایرانشهر می نامیدند و طبق تقسیمات کشوری ایران آن زمان، سورستان به دوازده استان و شصت تسو ( شهرستان ) بخش شده بود. بیشتر بخش خاوری منطقه امروزی کردستان عراق در استان شادپیروز قرار داشت. شمال غربی کردستان عراق استان بالا نام داشت. شهرهای بزرگ آن دوره در این منطقه، اربیل، گرمیان ( کرکوک امروزی ) و آشب ( عمادیه امروزی ) بودند. [۳]
همهٔ منطقهٔ امروزی کردنشین تا سال ۱۵۱۴ میلادی یکی از ایالات ایران بود. در جنگ چالدران که بین نیروهای شاه اسماعیل اول صفوی و سلطان سلیم اول عثمانی در سال ۱۵۱۴ میلادی انجام گرفت بر اثر شکست ایران، بخشی از این مناطق از ایران جدا شد و نصیب عثمانی گردید ( کردستان عثمانی ) .
امپراتوری عثمانی سال ها چون ابرنیرویی بر گوشه ای از جهان دربرگیرندهٔ سرزمین های عربی، آسیای صغیر و بالکان، فرمان راندند تا اینکه با پایان جنگ جهانی اول و نابودی امپراتوری عثمانی متصرفات آن: ( کردستان عثمانی ) ، سرزمین های عربی، آسیای صغیر و بالکان کم کم مستقل گردیدند. قرنها حکومت سلسلهٔ اردلان براین مناطق حکومت میکردند. کردستان عثمانی، در نقشهٔ جغرافیای امروزی در سه کشور ترکیه، عراق، و سوریه قرار می گیرد. این سه کشور پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی با توافق انگلستان، درسال ۱۹۲۳ تاسیس شدند. [۴][۵] [۶]
اقلیم کردستان در سال ۱۹۷۰ و در پی پیمانی میان حکومت وقت عراق و رهبران کرد عراق تشکیل شد.
مردم و فرهنگ [ویرایش]
عراق کشوری است با قومیت های گوناگون و ساکنان آن را عرب ۶۵٪ و کرد ۲۰٪، آسوری ۷٪، ترکمن ۳٪ و غیره ۵٪ تشکیل می دهند. کردها در کردستان عراق در نواحی شمال و شمال شرقی عراق زندگی می کنند و از لحاظ فرهنگی و زبانی و طرز پوشش با عرب ها متفاوتند. جامعه ۵٬۷ میلیونی[۷] کردها ۲۰٪ جمعیت عراق ( با جمعیت ۲۸٬۹ میلیون ) را می سازند.
اجزای فرهنگ کردستان عراق بیشتر سرشت ایرانی دارند و فرهنگ کردستان عراق بیشترین نزدیکی را با فرهنگ ایرانیان دارد ازجمله خویشاوندی زبانی و آداب و رسوم و جشن هایی مانند جشن ایرانی نوروز که جشن اصلی در منطقه کردستان عراق نیز به شمار می رود. البته در این منطقه اقوامی مانند آشوری ها، ارمنی ها، عرب ها، ایزدی ها، شبک ها و مندائی ها نیز ساکنند که ویژگی های جدای فرهنگی خود را نیز دارا می باشند.
جنبش زنان کرد در این منطقه فعالیتی مثبت و موفق تر از دیگر مناطق کردنشین داشته و با تمرکز بر مسایل خاص زنان همچون خشونت علیه زنان، خودسوزی، همسرآزاری ( خشونت خانگی ) و قتل ناموسی شکل گرفته است و تحولات خوبی را در این منطقه پدید آورده است. [۸] از فعالان این جنبش می توان به هوزان محمود اشاره کرد.
زبان فارسی و کردستان عراق [ویرایش]
زبان ادبی کردستان عراق نیز تا سال ۱۹۲۰ فارسی و زبان اداری حکومتی آن ترکی عثمانی بود. زبان نوشتاری سورانی که با خط فارسی - عربی و با علاماتی اضافه شده نوشته می شود در سال های ۱۹۱۹ و ۱۹۲۰ با بخشنامه ای توسط حکومت بریتانیا که بر منطقه مستقر شده بود[۹] و با قصد ایجاد چنددستگی در کشور عراق و منطقه[۱۰] ایجاد شد. [۱۱]
امروزه بسیاری از کردها در عراق و به خصوص اقشار تحصیل کرده با زبان فارسی آشنایی دارند یا توانایی سخن گفتن به فارسی را دارند که از آن جمله می توان جلال طالبانی رئیس جمهوری عراق را نام برد که از اقلیت کرد این کشور است. [۱۲] در دهه های اخیر علاقه به زبان فارسی به عنوان زبانی هم خانواده و نزدیک به زبان کردی در میان قشر تحصیل کرده کردستان عراق افزایش داشته است. [۱۳][۱۴]
در جریان درگیری های بارزانی ها با حکومت عراق، ملا مصطفی بارزانی همراه با جمعی از بستگان و نزدیکانش، حدود ۴۰ هزار پیشمرگه و شمار عظیمی از کردان عراق که رقم آنها را تا ۳۰۰ هزار تن هم برآورد کرده اند به ایران پناهنده شدند و گروهی از آنان در اردوگاهی نزدیک کرج اقامت یافتند. [۱۵]
بازگشت پناهندگان کُرد از ایران که بسیاری از آنان زاده و بزرگ شدهٔ ایران هستند و به زبان فارسی صحبت می کنند باعث رواج آشنایی با این زبان در بسیاری از مناطق کردستان عراق شده است. ازجمله با تمرکز این بازگشتگان که زبان اول کودکان آن ها نیز اک . . .