کراکینگ کاتالیزوری سیال بستر ( به انگلیسی: Fluid catalytic cracking ) یکی از مهمترین واحدها و فرآیندهای تبدیل کاتالیستی در جهان محسوب می شود که مواد سنگین و کم ارزش نفتی را به مواد سبکتر و با ارزش تر تبدیل می کند. امروزه به دلیل افزایش مصرف سوخت در جهان و نیاز به تبدیل مواد سنگین به مواد سوختی سبک نیاز به این فرایند بیش از پیش احساس می شود. از میان سه نوع واحد شکست کاتالیستی ( بستر ثابت، بستر متحرک، بسترسیال ) تکنولوژی های مبتنی بر بستر سیال از لحاظ عملیاتی پیچیده تر و از مزایای ویژه نسبت به به روشهای بستر ثابت و بستر متحرک برخوردار است. از مزایای روش بستر سیال نسبت به روش بستر ثابت می توان به موارد زیر اشاره کرد.
• فعالیت یکنواخت کاتالیست ها و مداوم بودن عملیات احیاء
• تولید گرمای لازم برای واکنش هیدروکراکینگ بوسیلهٔ احتراق کک در قسمت محفظه احیاء
• تجهیزات سیالات ساده با تعداد کمی از اجزای متحرک و کنترل مداوم جریان کاتالیست
از زمان تأسیس اولین واحد تجاری FCC این فناوری به عنوان رایج ترین تکنولوژی جهت شکست مولکولهای سنگین نفتی و تولید محصولات با ارزش در پالایشگاه های دنیا به طور گسترده مورد استفاده قرار دارد.
در این فرایند برشهای سنگین در مجاورت کاتالیست به محصولات سبک و کک تبدیل می شود که کک موجود بر سطح کاتالیست رسوب کرده و در قسمت احیا سوزانده می شودو بخشی از انرژی مورد نیاز فرایند را تأمین می کند. در فرایند FCC علاوه بر بنزین محصولات دیگری نظیر گازهای سبک متان و اتان و همچنین ترکیباتی به سنگینی ماده اولیه پدید می آید که میزان تولید هر یک از این محصولات تا حدی بستگی به شرایط عملیاتی دارد ( خصوصا درصد تبدیل خوراک ) اگر این واحد در درصدهای تبدیل کم کار کند محصولات اصلی آن سوخت دیزل، در درصدهای تبدیل متوسط محصول اصلی آن بنزین و در درصدهای تبدیل بالا محصول اصلی آن گازهای الفینی سبک خواهد بود.
اولین واحد شکست کاتالیستی در سال ۱۹۳۶ میلادی توسط Hordry ارائه و ساخته شد. این واحد با بستر ثابت طراحی شده بود. واحدهای بستر سیال از نوع FCC برای اولین بار در سال ۱۹۴۲ توسط شرکت Exxon در طول جنگ جهانی برای تولید بنزین با اکتان بالا و تولید محصولات جانبی نظیر بوتیلن برای فرایند الکیلاسیون به صورت صنعتی درآمد. از آنجاییکه بنزین تولید شده در این واحد از نظر کیفی و کمی به مراتب بهتر از بنزین تولید شده در واحدهای شکست حرارتی و گازوئیلی بود، این واحدها با استقبال بسیار قابل توجهی روبرو شدند. پیش از دهه ۸۰میلادی واحدهای شکست کاتالیستی سیال بستر، هیدروکراکینگ از یک طرف و واحدهای Coking و Visbreaking از طرف دیگر از واحدهای مطرح جهت ارتقاء برشهای سنگین نفتی در پالایشگاه های نفت به شمار می آمدند. بعد از دهه ۸۰ با افزایش قیمت نفت استفاده از واحدهای FCC و Hydrocracking مقرون به صرفه شد. از این زمان واحدهای FCC و Hydrocracking به صورت رقبای سرسختی برای واحدهای Coking و Visbreaking درآمدند و به نظر می رسد که واحدهای Coking و Visbreaking نهایتاً مغلوب FCC و Hydrocracking شوند. FCC و Hydrocracking هیچ کدام مطلقاً نتوانسته اند برهم غالب شوند. در دهه ۸۰ به دلیل اختلاف قیمت شدید gasoline و fuel oil گرایش به Hydrocracking بیشتر بوده زیرا بازدهی محصولات سبک در این واحد بیشتر از FCC بوده است. در حال حاضر با توجه به عدم ثبات قیمت نفت و همچنین هزینه سرمایه گذاری و عملیاتی کمتر و انعطاف پذیری نوع خوراک و محصولات، تمایل بیشتر به ایجاد واحد FCC وجود دارد. اهمیت تکنولوژی FCC برای کشور ایران[ ۱] [ ۲] FCC
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف• فعالیت یکنواخت کاتالیست ها و مداوم بودن عملیات احیاء
• تولید گرمای لازم برای واکنش هیدروکراکینگ بوسیلهٔ احتراق کک در قسمت محفظه احیاء
• تجهیزات سیالات ساده با تعداد کمی از اجزای متحرک و کنترل مداوم جریان کاتالیست
از زمان تأسیس اولین واحد تجاری FCC این فناوری به عنوان رایج ترین تکنولوژی جهت شکست مولکولهای سنگین نفتی و تولید محصولات با ارزش در پالایشگاه های دنیا به طور گسترده مورد استفاده قرار دارد.
در این فرایند برشهای سنگین در مجاورت کاتالیست به محصولات سبک و کک تبدیل می شود که کک موجود بر سطح کاتالیست رسوب کرده و در قسمت احیا سوزانده می شودو بخشی از انرژی مورد نیاز فرایند را تأمین می کند. در فرایند FCC علاوه بر بنزین محصولات دیگری نظیر گازهای سبک متان و اتان و همچنین ترکیباتی به سنگینی ماده اولیه پدید می آید که میزان تولید هر یک از این محصولات تا حدی بستگی به شرایط عملیاتی دارد ( خصوصا درصد تبدیل خوراک ) اگر این واحد در درصدهای تبدیل کم کار کند محصولات اصلی آن سوخت دیزل، در درصدهای تبدیل متوسط محصول اصلی آن بنزین و در درصدهای تبدیل بالا محصول اصلی آن گازهای الفینی سبک خواهد بود.
اولین واحد شکست کاتالیستی در سال ۱۹۳۶ میلادی توسط Hordry ارائه و ساخته شد. این واحد با بستر ثابت طراحی شده بود. واحدهای بستر سیال از نوع FCC برای اولین بار در سال ۱۹۴۲ توسط شرکت Exxon در طول جنگ جهانی برای تولید بنزین با اکتان بالا و تولید محصولات جانبی نظیر بوتیلن برای فرایند الکیلاسیون به صورت صنعتی درآمد. از آنجاییکه بنزین تولید شده در این واحد از نظر کیفی و کمی به مراتب بهتر از بنزین تولید شده در واحدهای شکست حرارتی و گازوئیلی بود، این واحدها با استقبال بسیار قابل توجهی روبرو شدند. پیش از دهه ۸۰میلادی واحدهای شکست کاتالیستی سیال بستر، هیدروکراکینگ از یک طرف و واحدهای Coking و Visbreaking از طرف دیگر از واحدهای مطرح جهت ارتقاء برشهای سنگین نفتی در پالایشگاه های نفت به شمار می آمدند. بعد از دهه ۸۰ با افزایش قیمت نفت استفاده از واحدهای FCC و Hydrocracking مقرون به صرفه شد. از این زمان واحدهای FCC و Hydrocracking به صورت رقبای سرسختی برای واحدهای Coking و Visbreaking درآمدند و به نظر می رسد که واحدهای Coking و Visbreaking نهایتاً مغلوب FCC و Hydrocracking شوند. FCC و Hydrocracking هیچ کدام مطلقاً نتوانسته اند برهم غالب شوند. در دهه ۸۰ به دلیل اختلاف قیمت شدید gasoline و fuel oil گرایش به Hydrocracking بیشتر بوده زیرا بازدهی محصولات سبک در این واحد بیشتر از FCC بوده است. در حال حاضر با توجه به عدم ثبات قیمت نفت و همچنین هزینه سرمایه گذاری و عملیاتی کمتر و انعطاف پذیری نوع خوراک و محصولات، تمایل بیشتر به ایجاد واحد FCC وجود دارد. اهمیت تکنولوژی FCC برای کشور ایران[ ۱] [ ۲] FCC
