کد ماشین یا زبان ماشین ( به انگلیسی: Machine code ) یک مجموعه از دستورالعمل هاست که مستقیماً توسط واحد پردازش مرکزی یک رایانه ( CPU ) اجرا می شوند. هر دستورالعمل یک کار خاص را انجام می دهد، به عنوان مثال: یک بارگذاری، یک پرش یا یک عملیات ریاضیاتی روی یک واحد از داده ها در یک رجیستر CPU یا حافظه. هر برنامه ای که توسط CPU اجرا می شود، از مجموعه ای از دستورالعمل ها تشکیل شده است.
کد ماشین عددی ( منظور کد اسمبلی نیست ) ممکن است به عنوان پایین ترین سطح نمایش یک برنامهٔ رایانه ای کامپایل شده، ( یا سرهم شده ) یا به عنوان یک زبان برنامه نویسی وابسته به سخت افزار اولیه در نظر گرفته شود. علی رغم اینکه مستقیماً امکان نوشتن برنامه ها به صورت کد ماشین عددی وجود دارد، مدیریت کردن بیت های تک و محاسبهٔ آدرس های عددی و ثابت ها به صورت دستی، خسته کننده و خطاپذیر است. به این دلیل، کد ماشین تقریباً هیچگاه برای نوشتن برنامه ها مورد استفاده قرار نمی گیرد.
امروزه تقریباً تمام برنامه های عملی با زبان های سطح بالاتر یا زبان اسمبلی نوشته می شوند. سپس کد منبع با ابزاری مانند کامپایلرها، اسمبلرها و ارتباط دهنده ها با جنبهٔ مهم برنامه های ترجمه شده، که به کد ماشین ترجمه نشده اند، به کد ماشین قابل اجرا ترجمه می شود. با این حال، خود ترجمه کننده ( که ممکن است به عنوان یک اجراکننده یا پردازش کننده دیده شود و دستورالعمل های کد منبع را انجام می دهد ) ، معمولاً شامل کد ماشین که مستقیماً قابل اجرا باشد ( که منشأ گرفته از کد منبع اسمبلی یا زبان سطح بالاست ) ، است.
هر پردازنده یا خانوادهٔ پردازنده، مجموعهٔ دستورالعمل کد ماشین مربوط به خود را دارد. دستورالعمل ها، مولد بیت هایی می باشند که توسط طراحی فیزیکی، متناظر با دستورها مختلفی برای ماشین هستند؛ بنابراین، مجموعهٔ دستورالعمل، مخصوص به دسته ای از پردازنده هاست که ( تقریباً ) از معماری مشابهی بهره می برند. طراحی های جانشین یا پردازندهٔ فرعی اغلب شامل تمام دستورالعمل های یک دستور پیشین هستند و ممکن است دستورالعمل های اضافی را بیافزایند. گه گاه، یک طراحی جایگزین - که مفهوم و معنی برخی کدهای دستورالعمل را تغییر خواهد داد یا قطع خواهد کرد ( چون معمولاً برای اهداف جدید مورد نیاز است ) - تا حدی روی سازگاری کد تأثیر می گذارد؛ حتی تقریباً پردازنده های کاملاً سازگار ممکن است برای برخی دستورالعمل ها رفتار کمی متفاوت نشان دهند ولی این به ندرت یک مشکل محسوب می شود. همچنین ممکن است سیستم ها در جزئیات دیگری مانند چیدمان حافظه، سیستم های عامل یا دستگاه های جانبی متفاوت باشند. از آن جایی که یک برنامه به شکل معمولی به چنین عواملی بستگی دارد، سیستم های متفاوت معمولاً یک کد ماشین اجرا نخواهند کرد، حتی وقتی نوع پردازندهٔ یکسانی استفاده شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکد ماشین عددی ( منظور کد اسمبلی نیست ) ممکن است به عنوان پایین ترین سطح نمایش یک برنامهٔ رایانه ای کامپایل شده، ( یا سرهم شده ) یا به عنوان یک زبان برنامه نویسی وابسته به سخت افزار اولیه در نظر گرفته شود. علی رغم اینکه مستقیماً امکان نوشتن برنامه ها به صورت کد ماشین عددی وجود دارد، مدیریت کردن بیت های تک و محاسبهٔ آدرس های عددی و ثابت ها به صورت دستی، خسته کننده و خطاپذیر است. به این دلیل، کد ماشین تقریباً هیچگاه برای نوشتن برنامه ها مورد استفاده قرار نمی گیرد.
امروزه تقریباً تمام برنامه های عملی با زبان های سطح بالاتر یا زبان اسمبلی نوشته می شوند. سپس کد منبع با ابزاری مانند کامپایلرها، اسمبلرها و ارتباط دهنده ها با جنبهٔ مهم برنامه های ترجمه شده، که به کد ماشین ترجمه نشده اند، به کد ماشین قابل اجرا ترجمه می شود. با این حال، خود ترجمه کننده ( که ممکن است به عنوان یک اجراکننده یا پردازش کننده دیده شود و دستورالعمل های کد منبع را انجام می دهد ) ، معمولاً شامل کد ماشین که مستقیماً قابل اجرا باشد ( که منشأ گرفته از کد منبع اسمبلی یا زبان سطح بالاست ) ، است.
هر پردازنده یا خانوادهٔ پردازنده، مجموعهٔ دستورالعمل کد ماشین مربوط به خود را دارد. دستورالعمل ها، مولد بیت هایی می باشند که توسط طراحی فیزیکی، متناظر با دستورها مختلفی برای ماشین هستند؛ بنابراین، مجموعهٔ دستورالعمل، مخصوص به دسته ای از پردازنده هاست که ( تقریباً ) از معماری مشابهی بهره می برند. طراحی های جانشین یا پردازندهٔ فرعی اغلب شامل تمام دستورالعمل های یک دستور پیشین هستند و ممکن است دستورالعمل های اضافی را بیافزایند. گه گاه، یک طراحی جایگزین - که مفهوم و معنی برخی کدهای دستورالعمل را تغییر خواهد داد یا قطع خواهد کرد ( چون معمولاً برای اهداف جدید مورد نیاز است ) - تا حدی روی سازگاری کد تأثیر می گذارد؛ حتی تقریباً پردازنده های کاملاً سازگار ممکن است برای برخی دستورالعمل ها رفتار کمی متفاوت نشان دهند ولی این به ندرت یک مشکل محسوب می شود. همچنین ممکن است سیستم ها در جزئیات دیگری مانند چیدمان حافظه، سیستم های عامل یا دستگاه های جانبی متفاوت باشند. از آن جایی که یک برنامه به شکل معمولی به چنین عواملی بستگی دارد، سیستم های متفاوت معمولاً یک کد ماشین اجرا نخواهند کرد، حتی وقتی نوع پردازندهٔ یکسانی استفاده شود.
wiki: کد ماشین