کتیره

لغت نامه دهخدا

کتیره. [ ک َ رَ / رِ ] ( اِ ) کتیراء. کثیراء. کتیرا. زولزده. ( ناظم الاطباء ). صمغ درخت قتاد است و آن بوته ای باشد خاردار که شتر نخورد مگر سالی که باران کمتر بارد. ( برهان ). صمغ درخت قتاده است و آن بوته ای است خاردار که شتر آن را نخورد مگر در نهایت گرسنگی و ناچاری. ( آنندراج ) :
اشتر گرسنه کتیره خورد
کی شکوهد ز خار خیره خورد.
رودکی.
و رجوع به کتیرا شود.

فرهنگ فارسی

( اسم ) صمغی است که از برخی گونه های گون که معمو بنام گون کتیرا یا علف کتیرا خوانده میشوند حاصل میگردد . برای تحصیل کتیرا معمو گون را تیغ میزنند ( تمام گونه های گون دارا ی صمغ کتیرا میباشد ولی گونه های پر صمغ آنرا معمو انتخاب میکنند و تیغ میزنند و همین ها را بنام گون کتیرا مینامند ) . کتیرا یکی از اقم صادراتی مهم کشور ما است . کتیرا در گرمای ۱٠٠ درجه ۱۵ درصد آب خود را از دست میدهد . خاکستر حاصل از آن ۴ درصد است و شامل کربنات دوشو و فسفاتها و غیره است . کتیرا در آب حل نمیشود ولی بصورت لعاب چسبنده ای در میاید . اگر مقدار ی از کتیرا پس از قرار گرفتن در آب زیر میکرو سکوپ مطالعه گردد سلولها ی تغییر شکل یافته ای با جدار های ضخیم در آن تشخیص داده میشود . در مرکز این سلولها دانه های نشاسته بصورت ذرات کوچک و گرد یا با شکال دیگر دیده میشود . از هیدرو لیز کتیرا دو قسمت محلول و غیر محلول نتیجه میشود . قسمت محلول آن بنام تراگا کانتین موسوم است و عبارت از یک اسید اورونیک متصل به چند مولکول آرابینوز میباشد و قسمت غیر محلول آن باسورین نامیده میشود که منحصرا شامل اسید گا کتورو نیک متصل بقند های گاکتوز گزیلوز میباشد . بعوه قند های آزاد و مشتقات متوکسیل نیز در آن یافت میشود . کتیرا فاقد هر گونه اثر درمانی است مع هذا چون دارو یی امولسیون دهنده است برای معلق نگهداشتن پودر های دارو یی غیر محلول از آن استفاده میکنند و نیز در تهی. قرصها ی بم دو تلو و بیکر بنات دو سود و کلرات دو پتاسیم و کلرید رات دو کوکائین و غیره از آن استفاده میشود . در صنعت کتیرا در نساجی و ساختن چسب و کاغذ سازی و کفاشی و غیره مصرف میگردد . در اکثر نقاط ایران خصوصا مشهد و سبزوار و سلطان آباد و تربت حیدر یه و کرمان و میر و کردستان و شیراز کتیرا بدست میاید . رنگها ی مختلف کتیرا عبارتند از سفید و زرد و قهوه یی کم رنگ و قهوه یی پر رنگ . صمغ کتیرا تا اندازه ای شفاف و بیمزه و لزج است . سه نوع کتیرا در بازار معروف است : کتیرا ی ورقی کتیرا ی مفتولی کتیرا ی معمولی . کتیرا ی ورقی از تیغ زدن ساقه بدست میاید . کتیرا ی مفتولی با فرو بردن میخ یا سیخی در ساق. بوته حاصل میشود و باخره کتیرا ی معمولی که طالب زیاد ندارد بشکل لوله و مدور میباشد و در نتیجه صدماتی که تصادفا بساق. بوته وارد آید حاصل میشود . قسمت اعظم محصول کتیرا ی ایران کتیرا ی ورقی است . یا کتیرا ی بیضائ . یکی از گونه های گون که از آن کتیرا گیرند .

پیشنهاد کاربران

کتیره ـ ترشحات غلیظ و چسپناک تنه ی درختان به ویژه درختهای کاجی را گویند. در دهات و برخی از شهرهای افغانستان از آن برای شستن موی و نیز مانندسرش ( چسپ ) برای کاغذ و چرم به ویژه در صحافی و کفشدوزی استفاده می کنند.
آلمانی: harz
انگلیسی: resin
سویدی ( سوئدی ) : harts, k�da
مهندس اسماعیلزاده

بپرس