کتیبه های پهلوی اشکانی

کتیبه های مشتمل بر سنگ نبشته، چرم نبشته، سفال نوشته، فلزنوشته و مانند آن به خط منفصل یا خط کتیبه ای پارتی (← پارتی،_زبان_و_آثار). در میان این کتیبه ها آثار بازماندۀ متعلق به دورۀ حکومت اشکانیان اندک است. مهم ترین کتیبه های پارتی، چه از دورۀ اشکانی و چه از دورۀ ساسانی عبارت اند از آثار نسا، مشتمل بر سفال نوشته های مکشوف در پایتخت قدیم شاهان اشکانی که شامل نام اشخاص و جای ها است و تاریخ نگارش بیشتر آن ها قرن ۱پ م است؛ آثار جنوب، شامل سفال نوشته هایی که در مرو باستان پیدا شده و مشتمل بر نام اشخاص و سند دادوستد یا پیش نویس نامه است و به زمانی میان قرن ۱پ م تا قرون ۳ـ۴م تعلق دارد؛ بنچاق اورامان؛ کتیبۀ دوزبانه بر مجسمۀ برنزی هرکول مکشوف در عراق که به دو زبان پارتی و یونانی روی ران چپ مجسمه حکاکی شده و از بلاش چهارم است و براساس نوشتۀ پارتی آن، بلاش این مجسمه را پس از پیروزی بر مهرداد به معبد آپولو هدیه کرده و براساس نوشتۀ یونانی تاریخ نگارش کتیبه ۴۶۲ سلوکی معادل ۱۵۰ یا ۱۵۱م است؛ سنگ نبشته شوش، مشتمل بر شش سطر که بر روی سنگ مزار قائمی در شوش به دستور اردوان چهارم کنده شده و تاریخ آن ۲۱۵م است؛ سنگ نبشته های کال جنگال، مشتمل بر چند کتیبۀ کوچک متعلق به شاهزادگان اشکانی که از کال جنگال نزدیک بیرجند به دست آمده و محتملاً متعلق به قرن ۳م است؛ سنگ نبشته های پارتی شاهان ساسانی (←کتیبه های دورۀ ساسانی)؛ سنگ نبشته های لاخ مزار، مکشوف در لاخ مزار در جنوب شرقی بیرجند که به خطی شبیه کتیبه های کال جنگال نوشته شده و احتمالاً هم زمان با آن آثار است؛ آثار دورا اُروپوس؛ سکه ها و مُهرهایی متعلق به اواخر دورۀ اشکانی به خط پارتی. کتیبه های پهلوی اشکانی از نظر تاریخی، زبان شناختی، اجتماعی، و گاه دینی حایز اهمیت بسیارند، اما از نظر ادبی ارزش چندانی ندارند. همۀ این آثار به زبان های اروپایی و اندکی از آن ها به زبان فارسی ترجمه شده است.