کتیبه های دولتی فارسی میانه

کتیبه هایی به زبان فارسی میانه و خط منفصل یا پهلوی کتیبه ای. این کتیبه ها به شاهان ساسانی و درباریان آن ها تعلق دارند و از این رو در این جا دولتی یا سلطنتی نامیده شده اند. قدیم ترین آن ها کتیبۀ اردشیر اوّل ساسانی و متأخرترین آن ها کتیبۀ مِهرنَرسه (قرن ۵ م) است. مشهورترین کتیبه های دولتی یا شاهی عبارت اند از سنگ نبشته های اردشیر بابکان و اورمزد؛ سنگ نبشته اَبْنون؛ سنگ نبشتۀ شاپور یکم در حاجی آباد؛ سنگ نبشتۀ شاپور یکم در تنگ بُراق (با مضمونی همانند کتیبۀ حاجی آباد اما خلاصه تر از آن و به دو زبان پهلوی و پارتی مکشوف در دهکدۀ تنگ بُراق در ۱۲۳کیلومتری غرب آباده)؛ سنگ نبشتۀ شاپور یکم در کعبۀ زردشت؛ سنگ نبشتۀ شاپور یکم در نقش رجب؛ سنگ نبشتۀ شاپور اول در نقش رستم (با مضمونی همانند سنگ نبشتۀ نقش رجب که بسیار آسیب دیده و فقط تحریر یونانی آن در زیر شکم اسب شاه در صحنۀ پیروزی شاپور بر والریانوس برجای مانده است)؛ آثار دورا اُروپوس؛ سنگ نبشتۀ اَپَسای دبیر (مکشوف در ناحیۀ کازرون، با دو تحریر پهلوی و پارتی دربارۀ پیکره ای که اَپَسا و اَفَسا، دبیر شاپور اول ساسانی، در شهر شاپور (بیشاپور) به هزینۀ خویش از شاه ساخته و پاداش دریافت کرده است)؛ سنگ نبشته های کرتیر؛ سنگ نبشتۀ بَرم دِلَک؛ سنگ نبشتۀ نَرسه در پایکولی و بیشابور؛ سنگ نبشتۀ شاپور سکانشاه (برادر شاپور دوم)؛ سنگ نبشتۀ سلوک داور؛ سنگ نبشته های شاپور دوم و سوم در طاق بستان و سنگ نبشتۀ مِهْرنَرسه (وزیر سه پادشاه ساسانی در فیروز آباد فارس به یادبود بنای پُلی که اکنون ویران شده است). ایران شناسان اروپایی همۀ این کتیبه ها را ترجمه و منتشر کرده اند.