کتزیاس

او در سال ۴۰۱ پیش از میلاد در جنگ میان اردشیر دوم و برادرش کوروش کوچک ( نبرد کوناکسا ) همراه اردشیر دوم بوده است.
کتزیاس در حدود سال ۴۴۱ قبل از میلاد مسیح به دنیا آمد، در اواخر قرن پنجم و دهه های آغازین قرن چهارم قبل از میلاد، هم به عنوان پزشک و هم به عنوان نویسنده کار می کرد. با توجه به کنایاتی که در متن پرسیکا آمده می توان نتیجه گرفت که در سال های ۳۹۳ یا ۳۹۲ق. م می زیسته است. دربارهٔ نام پدر وی اختلاف نظرهایی وجود دارد. در واژه نامهٔ بیزانسی «سودا» نام پدر وی کتزیارکوس یا کتزیوکوس آمده است. زادگاه وی شهر کنیدوس، شهری یونانی زبان در منطقه کاریا در آسیای صغیر که به خاطر پزشکانش مشهور است، بوده است.
کتزیاس بیست و سه کتاب نگاشته است. شش کتاب او دربارهٔ تاریخ ماد و آشور و بابل و شش کتابش دربارهٔ رویدادهای تاریخ ایران از پادشاهی کورش بزرگ تا مرگ خشایارشا و ده کتاب واپسینش دربارهٔ دنبالهٔ تاریخ ایران تا سال ۳۹۸ ( پیش از میلاد ) است که او از ایران رفته است. او خود ادعا می کند که در نگارش کتاب هایش از دفترهای پادشاهی ایران در شوش یاری می گرفته است. از کتاب هایی که دربارهٔ تاریخ ایران و هندوستان نوشته، چیزی به جز گفتاوردهای نویسندگان یونانی و رومی به جای نمانده است. او کتاب هایش را با گویش یونانی ایونی نوشته است و نوشته هایش دربارهٔ تاریخ ایران با نوشته های هرودوت در تضاد کامل است.
• تاریخ ایران
• تاریخ هند
• دربارهٔ رودها
• دربارهٔ کوه ها
• دریانوردی به گرد آسیا
از میان این آثار، ایندیکا و پرسیکا یعنی دو اثر اول، گویا از اهمیت و ارزش بیشتری برخوردار بوده اند.
از مهمترین منابع تاریخ نگاری ماد و هخامنشی، هرودوت و کتسیاس هستند که نوشته های هرودوت تاحدودی قابل اعتماد است و پژوهش های نوین باستان شناسی هم در پاره ای از موارد، گفته های او را تأیید می کنند اما نوشته های کتسیاس جنبهٔ داستان سرایی و تفریح انگیز دارند و تقریباً در تمامی مواردی که هرودوت و کتسیاس دربارهٔ واقعهٔ یکسانی صحبت کرده اند، گفته های آنان بسیار با هم اختلاف دارند و در مواردی که بتوان این اختلاف ها را از روی منابع دیگر بررسی کرد، گفته های کتسیاس نادرست است. کتسیاس ادعا می کند که از سالنامه های رسمی ایرانی و مشاهدات شخصی اش به عنوان پزشک دربار در نوشتن کتابش استفاده کرده است ولی بررسی های بیشتر نشان داده که وی حتی به زبان های شرقی آشنا هم نبوده است. اگر کتسیاس از سالنامه های رسمی استفاده می کرد، ممکن نبود آنچه را که نمی داند نداند ولی در عوض چیزهایی را «می داند» که وجود آن ها در سالنامه های رسمی، محال محض است. با این حال، نمی توانیم تماماً از نوشته های کتسیاس صرفنظر کنیم.