[ویکی نور] «السید محمد عبد الحیّ الکتّانی الإدریسی الحسینی الفاسی» فرزند عبد الکبیر حسنی ادریسی کتانی از علما و رجال برجستۀ مغرب اسلامی در قرن چهاردهم هجری است. وی به سال 1303 ه. ق به دنیا آمد.
خاندان کتّانی و طریقۀ کتّانیه از جمله خاندانهای شناخته شده در مغرب است که ده ها، بلکه صدها نفر از اینان در طول قرن ها، در زمرۀ برجستگان و عالمان آن بلاد بوده اند:
سلسله نسب سادات کتّانی به امام محمد بن ادریس می رسد که از سال 213 تا 221 ه. ق امارت داشت. پدر او ادریس بن عبد اللّه بن حسن مثنی بن حسن بن علی بن ابی طالب علیه السلام بود که سلسلۀ ادریسیان مغرب را بنیان گذارد.
عبد الحیّ زیر نظر پدرش، که از بزرگان طریقت کتّانی و از علمای بنام بود پرورش یافت و بسیاری از کتابهای حدیث و تفسیر را نزد وی خواند. استاد دیگر او دایی وی ابو المواهب جعفر بن ادریس کتّانی بود. عبد الحی بسیاری از کتابهای درسی را در حدیث و تاریخ و تصوف نزد او خواند. او که خود از مشاهیر محدّثان زمان بود، از بسیاری محدثان آن دورۀ مغرب بهره برد و اجازۀ روایت گرفت. وی برای درک محضر علما و محدثان بنام به کشورهای مختلف از جمله مصر و شام و حجاز سفر کرد و از آنان اجازۀ روایت گرفت. در سال 1905 م عازم مصر و حجاز شد و در مصر از عالمانی چون عبد الرحمان الشربینی، سلیم البشری، احمد الرفاعی و در حجاز نزد حسین الحبشی، علباء العلوی و احمد بن اسماعیل البرزنجی و در شام نزد عبد اللّه الکسری، محمد امین البیطار و عبد الرزاق البیطار تحصیل کرده اجازۀ روایت گرفت.
تخصص ویژۀ او در دانش حدیث و شناخت مسائل جرح و تعدیل و صحت و سقم آنهاست. وی در علم تاریخ بسیار پر اطلاع بوده و اشراف جامعی بر متون تاریخی دارد. در زمینۀ تصوف نیز آگاهیهای در خور و قابل توجهی دارد. کتانی آثار فراوانی از خود بر جای گذاشت که همه در راستای رشتۀ تحصیلی او، یعنی دانش حدیث و رجال و تاریخ است. از جمله: رفع الاصر، استجلاب شفاعة الرسول، مولد شریف، تاریخ جامعة القرویین، رسالة فی رئاسة الطریقة الکتّانیة، الرحمة المرسلة فی شأن حدیث البسملة، نظام الحکومة النبویة، المسمی بالتراتیب الاداریة فهرس الفهارس و الاثبات، معجم المعاجم و المشیخات و غیره. از کتّانی مقالات زیادی هم دربارۀ تاریخ مغرب بر جای مانده است.
السید محمد عبد الحیّ الکتّانی الإدریسی الحسینی الفاسی در سال 1382 ه. ق بدرود حیات گفت.
خاندان کتّانی و طریقۀ کتّانیه از جمله خاندانهای شناخته شده در مغرب است که ده ها، بلکه صدها نفر از اینان در طول قرن ها، در زمرۀ برجستگان و عالمان آن بلاد بوده اند:
سلسله نسب سادات کتّانی به امام محمد بن ادریس می رسد که از سال 213 تا 221 ه. ق امارت داشت. پدر او ادریس بن عبد اللّه بن حسن مثنی بن حسن بن علی بن ابی طالب علیه السلام بود که سلسلۀ ادریسیان مغرب را بنیان گذارد.
عبد الحیّ زیر نظر پدرش، که از بزرگان طریقت کتّانی و از علمای بنام بود پرورش یافت و بسیاری از کتابهای حدیث و تفسیر را نزد وی خواند. استاد دیگر او دایی وی ابو المواهب جعفر بن ادریس کتّانی بود. عبد الحی بسیاری از کتابهای درسی را در حدیث و تاریخ و تصوف نزد او خواند. او که خود از مشاهیر محدّثان زمان بود، از بسیاری محدثان آن دورۀ مغرب بهره برد و اجازۀ روایت گرفت. وی برای درک محضر علما و محدثان بنام به کشورهای مختلف از جمله مصر و شام و حجاز سفر کرد و از آنان اجازۀ روایت گرفت. در سال 1905 م عازم مصر و حجاز شد و در مصر از عالمانی چون عبد الرحمان الشربینی، سلیم البشری، احمد الرفاعی و در حجاز نزد حسین الحبشی، علباء العلوی و احمد بن اسماعیل البرزنجی و در شام نزد عبد اللّه الکسری، محمد امین البیطار و عبد الرزاق البیطار تحصیل کرده اجازۀ روایت گرفت.
تخصص ویژۀ او در دانش حدیث و شناخت مسائل جرح و تعدیل و صحت و سقم آنهاست. وی در علم تاریخ بسیار پر اطلاع بوده و اشراف جامعی بر متون تاریخی دارد. در زمینۀ تصوف نیز آگاهیهای در خور و قابل توجهی دارد. کتانی آثار فراوانی از خود بر جای گذاشت که همه در راستای رشتۀ تحصیلی او، یعنی دانش حدیث و رجال و تاریخ است. از جمله: رفع الاصر، استجلاب شفاعة الرسول، مولد شریف، تاریخ جامعة القرویین، رسالة فی رئاسة الطریقة الکتّانیة، الرحمة المرسلة فی شأن حدیث البسملة، نظام الحکومة النبویة، المسمی بالتراتیب الاداریة فهرس الفهارس و الاثبات، معجم المعاجم و المشیخات و غیره. از کتّانی مقالات زیادی هم دربارۀ تاریخ مغرب بر جای مانده است.
السید محمد عبد الحیّ الکتّانی الإدریسی الحسینی الفاسی در سال 1382 ه. ق بدرود حیات گفت.