کتانی محمد بن جعفر

دانشنامه آزاد فارسی

کَتّانی، محمّد بن جعفر (فاس ۱۸۵۸ـ۱۹۲۷)
مورخ، زندگی نامه نویس و صوفی مراکشی. منتقد آشتی ناپذیر استعمار فرانسه و سخنگوی جنبش پان اسلامیسم بود. تحصیلات مدرسی سنتی داشت و آثار اولیه اش دربارۀ فقه و حدیث بود. مجموعۀ حجیمی که در شرح حال ناموران، فرمانروایان و علمای زادگاهش نوشت گواه استادی کتانی در تاریخ مغرب عربی و دانش ژرف او در سنت علم الرجال محلی است و دقت او در این کتاب، آن را به الگویی برای این ژانر بدل کرده است. کتانی، که شاهد اشغال مراکش به دست فرانسه بود، از سست عنصری و تسلیم طلبی حاکمان مراکش به خشم آمد و اعتراض خود را با مهاجرت به مدینه (۱۹۱۰) نشان داد. از مدینه هم میهنان خود را به ترک دیار فرامی خواند و استدلال می کرد که فرد مسلمان نمی تواند در سرزمینی زندگی کند که کفار بر آن حکم می رانند. سپس به دمشق رفت و با مسلمانان سوری در مبارزه با فرانسویان همکاری کرد. به رغم پای بندی به خلوص صوفیانه اش، با بسیاری از نکات برنامه های ناسیونالیستی و پان اسلامیستی شکیب ارسلان و رشید رضا، که هر دو سخت با اسلام صوفیانه مخالف بودند، هم نوا بود و در آخرین آثار خود مدعی اصلاحاتی در اسلام شد. او اسلام را تنها نیروی قادر به معارضه با سیطرۀ غرب بر سرزمین های اسلامی می شمرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس