کافی یکی از مهم ترین و معتبرترین کتاب های حدیثی شیعه اثر ثقةالاسلام کلینی درگذشتهٔ ۳۲۹ هجری است. وی در مدت ۲۰ سال به درخواست شاگردانش این کتاب را گردآوری کرده است.
لذا "احتمالا" فاصله زمانی نگاشته شدن معتبرترین کتاب حدیث اهل سنت ( صحیح بخاری در ۲۳۲ هجری ) از معتبرترین کتاب حدیث شیعه ( کافی ) حدود ۸۰ سال است.
... [مشاهده متن کامل]
این کتاب یکی از کتب اربعه بوده و موضوع آن حدیث است که در سه بخش می باشد:
• اصول کافی شامل روایات اعتقادی
• فروع کافی حاوی روایات فقهی
• روضهٔ کافی شامل احادیث متفرقه
تعداد روایات کتاب کافی را با رقم های مختلف گفته اند: یوسف بحرانی ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ ۱۵۱۷۶، علامه مجلسی ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده اند. گفته شده این اختلاف رقم ها ناشی از عوامل مختلف از جمله شیوهٔ شمردن احادیث است. مثلاً برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده است، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده اند.
از طریق سلسله اسناد روایات کافی، فهرست نسبتاً مفصلی از مشایخ حدیث او به دست می آید که تعدادشان به بیش از سی نفر می رسد. این تعداد مشایخ به معنای انعکاس روایات قابل توجهی از هریک در مجموعه کافی نیست؛ بلکه کلینی عمده قریب به اتفاق روایاتش را از هشت نفر زیر نقل کرده است:
• علی بن ابراهیم قمی با ۷۰۶۸ روایت.
• محمد بن یحیای عطار اشعری قمی با ۵۰۷۳ روایت.
• ابوعلی اشعری قمی با ۸۷۵ روایت.
• ابن عامر حسین بن محمد اشعری قمی با ۸۳۰ روایت.
• محمد بن اسماعیل نیشابوری با ۷۵۸ روایت.
• حمید بن زیاد کوفی با ۴۵۰ روایت.
• احمد بن ادریس اشعری قمی ۱۵۴ روایت.
• علی بن محمد با ۷۶ روایت.
کتاب مذکور یکی از کتب چهارگانه معتبر مذهب شیعه جعفری اثنی عشری می باشد.
• شیخ کلینی در پاسخ کسی که از او درخواست نوشتن کتاب جامعی نموده است، می گوید: «در کافی تمام آنچه متعلم در فنون علم دین، به آن نیاز دارد و قصد عمل به اخبار درست و سنن صحیح دارد، جمع شده است».
• شیخ حر عاملی این سخن کلینی را بیانی صریح در شهادت به صحت احادیث کافی - البته به اصطلاح قدما می داند. ( صحیح به اصطلاح قدما به معنی قطعیت صدور از معصوم با قرائن قطعی یا تواتر یا شهرت صحت اصول ومنابع اصلی است. )
• شیخ مفید که از معاصران کلینی به شمار می رود، دربارهٔ کتاب کافی می نویسد: کتاب کافی از برترین کتاب های شیعه و پرفایده ترین آنهاست.
• شهید اول، محمّد بن مکّی، در اجازه خود به ابن خازن، ضمن شمردن کتب حدیثی شیعه می نویسد: همانند کتاب کافی، در حدیث شیعه نوشته نشده است.
• شهید ثانی در اجازه خود به شیخ ابراهیم میسی، کافی را به همراه سه کتاب: من لایحضره الفقیه، تهذیب الاحکام و استبصار، از پایه های ایمان و ستون های اسلام می شمارد.
• علامه محمدتقی مجلسی می گوید: همانند کافی در میان مسلمانان نگاشته نشده است.
• علامه محمدباقر مجلسی در کتاب مرآة العقول، شرح مبسوط وی بر کتاب کافی، می نویسد: کتاب کافی از تمام کتب اصول، مضبوطتر و جامع تر است و بهترین و بزرگ ترین تألیف فرقه ناجیه ( شیعه امامیه ) است.
• آیت الله خویی در کتاب معجم رجال الحدیث، از قول استادش مرحوم آیت الله نائینی، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده است.
• آیت الله سید محسن حکیم در مستمسک عروة الوثقی، کافی را یکی از کتب اربعه می داند که محور عمل شیعه می باشد.
• عباس قمی، کلینی را مطمئن ترین محدث می داند.
• نظم، اسلوب و شیوه چینش روایات کتاب کافی در دوره خود بی نظیر و تا کنون کم نظیر است.
لذا "احتمالا" فاصله زمانی نگاشته شدن معتبرترین کتاب حدیث اهل سنت ( صحیح بخاری در ۲۳۲ هجری ) از معتبرترین کتاب حدیث شیعه ( کافی ) حدود ۸۰ سال است.
... [مشاهده متن کامل]
این کتاب یکی از کتب اربعه بوده و موضوع آن حدیث است که در سه بخش می باشد:
• اصول کافی شامل روایات اعتقادی
• فروع کافی حاوی روایات فقهی
• روضهٔ کافی شامل احادیث متفرقه
تعداد روایات کتاب کافی را با رقم های مختلف گفته اند: یوسف بحرانی ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ ۱۵۱۷۶، علامه مجلسی ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده اند. گفته شده این اختلاف رقم ها ناشی از عوامل مختلف از جمله شیوهٔ شمردن احادیث است. مثلاً برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده است، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده اند.
از طریق سلسله اسناد روایات کافی، فهرست نسبتاً مفصلی از مشایخ حدیث او به دست می آید که تعدادشان به بیش از سی نفر می رسد. این تعداد مشایخ به معنای انعکاس روایات قابل توجهی از هریک در مجموعه کافی نیست؛ بلکه کلینی عمده قریب به اتفاق روایاتش را از هشت نفر زیر نقل کرده است:
• علی بن ابراهیم قمی با ۷۰۶۸ روایت.
• محمد بن یحیای عطار اشعری قمی با ۵۰۷۳ روایت.
• ابوعلی اشعری قمی با ۸۷۵ روایت.
• ابن عامر حسین بن محمد اشعری قمی با ۸۳۰ روایت.
• محمد بن اسماعیل نیشابوری با ۷۵۸ روایت.
• حمید بن زیاد کوفی با ۴۵۰ روایت.
• احمد بن ادریس اشعری قمی ۱۵۴ روایت.
• علی بن محمد با ۷۶ روایت.
کتاب مذکور یکی از کتب چهارگانه معتبر مذهب شیعه جعفری اثنی عشری می باشد.
• شیخ کلینی در پاسخ کسی که از او درخواست نوشتن کتاب جامعی نموده است، می گوید: «در کافی تمام آنچه متعلم در فنون علم دین، به آن نیاز دارد و قصد عمل به اخبار درست و سنن صحیح دارد، جمع شده است».
• شیخ حر عاملی این سخن کلینی را بیانی صریح در شهادت به صحت احادیث کافی - البته به اصطلاح قدما می داند. ( صحیح به اصطلاح قدما به معنی قطعیت صدور از معصوم با قرائن قطعی یا تواتر یا شهرت صحت اصول ومنابع اصلی است. )
• شیخ مفید که از معاصران کلینی به شمار می رود، دربارهٔ کتاب کافی می نویسد: کتاب کافی از برترین کتاب های شیعه و پرفایده ترین آنهاست.
• شهید اول، محمّد بن مکّی، در اجازه خود به ابن خازن، ضمن شمردن کتب حدیثی شیعه می نویسد: همانند کتاب کافی، در حدیث شیعه نوشته نشده است.
• شهید ثانی در اجازه خود به شیخ ابراهیم میسی، کافی را به همراه سه کتاب: من لایحضره الفقیه، تهذیب الاحکام و استبصار، از پایه های ایمان و ستون های اسلام می شمارد.
• علامه محمدتقی مجلسی می گوید: همانند کافی در میان مسلمانان نگاشته نشده است.
• علامه محمدباقر مجلسی در کتاب مرآة العقول، شرح مبسوط وی بر کتاب کافی، می نویسد: کتاب کافی از تمام کتب اصول، مضبوطتر و جامع تر است و بهترین و بزرگ ترین تألیف فرقه ناجیه ( شیعه امامیه ) است.
• آیت الله خویی در کتاب معجم رجال الحدیث، از قول استادش مرحوم آیت الله نائینی، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده است.
• آیت الله سید محسن حکیم در مستمسک عروة الوثقی، کافی را یکی از کتب اربعه می داند که محور عمل شیعه می باشد.
• عباس قمی، کلینی را مطمئن ترین محدث می داند.
• نظم، اسلوب و شیوه چینش روایات کتاب کافی در دوره خود بی نظیر و تا کنون کم نظیر است.
