کتاب المرشد او الفصول

[ویکی فقه] کتاب المرشد او الفصول (کتاب). «کتاب المرشد او الفصول»، نگاشته طبیب نامدار، ابوبکر محمد بن زکریای رازی (۲۵۱ ق- ۳۱۳ ق)، به زبان عربی است.
اهمیت این کتاب در این است که رازی هنگامی دست به تالیف آن زده که موسوعه درازدامن « الحاوی » (الجامع الکبیرة) و بسیاری دیگر از کتاب هایش را نگاشته است.
انگیزه مؤلف
مؤلف، انگیزه نگارش این اثر را چنین بازگو می نماید: «دعانی ما وجدت علیه فصول ابقراط من الاختلاط و عدم النظام و الغموض و التقصیر عن ذکر جوامع الصناعة کلها او جلها و ما اعلمه من سهولة حفظ الفصول و علقها بالنفوس الی ان اذکر جوامع الصناعة الطبیة و جملها علی طریق الفصول و اتحری فی ذلک الایضاح و التمثیل و ترک الاغراق و الوغول فی الغوامض و ما یقع منه الخلاف و یحتاج الی البحث و النظر لیکون مدخلا الی الصناعة و طریقا للمتعلمین و الله الموفق للصواب» از سال تالیف کتاب «المرشد» اطلاع دقیقی نداریم، ولی- چنان که در ابتدا متذکر شدیم- محمد بن زکریای رازی، این کتاب را پس از تالیف «حاوی»، کتاب « دفع مضار الاغذیة »، کتاب « الشکوک علی جالینوس » و... نوشته است؛ بنابراین، به نظر می رسد این کتاب، یکی از آخرین آثار نگاشته شده توسط رازی باشد.
ساختار کتاب
این کتاب، مجموعه ای از چند گفتار است که مؤلف به هرکدام، عنوان «فصول...» داده است. فصول یادشده افزون بر سی تاست. مطالب آغازین این اثر با بحث پیرامون اسطقسات آغاز می شود و با بحث صناعت طب ، نگارش این کتاب پایان می پذیرد. آنچه رازی در این کتاب می نویسد، خلاصه ای از تحقیقات وی است؛ بنابراین، در این کتاب نه چندان اثری از نقل اقوال است و نه ردی از مناقشه با دیگر اطباء، بلکه مطالب، به صورت پیاپی، آن هم غالبا بدون استدلال ، تحریر شده است. پاره ای از منابعی که مؤلف در تدوین این اثر از آنها بهره برده است، عبارتند از:«تقدمة المعرفة»، «ادوار الحمیات»، «ادویة مفردة»، «ازمان الامراض»، «البحران» و...
گزارش محتوا
...