[ویکی نور] کتاب العصمة؛ بحث مفصل فی عصمة الأنبیاء و الأئمة علیهم السلام نوشته احمد بن زین الدین احسایی(1166-1241ق)، کتابی است تحلیلی، در مورد مفهوم و مصداق معصوم و در جهت اثبات عصمت انبیاء و ائمه معصومین(ع) از طریق قرآن و حدیث که توسط صالح أحمد دباب و مجتبی طاهر اسماعیل تحقیق و به زبان عربی منتشر شده است.
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. در ادامه مطالب کتاب، ضمن پانزده فصل مطرح شده است. نویسنده در بیان آن، از آیات قرآن و روایات شیعه و سنی بهره برده است.
محقق در مقدمه چنین بیان می کند که انسان در مسیر تکاملش با موانع و دشمنانی روبرو است که باعث انحراف او از جهت حق تعالی می شود. خداوند بدین منظور می فرماید: «وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّیَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَیُبَتِّکُنَّ آذٰانَ الْأَنْعٰامِ و...» (نساء: 115)؛ (شیطان می گوید: و آنها را گمراه می کنم، و به آرزوها سرگرم می سازم و به آنها دستور می هم که گوش چهارپایان را (از روی خرافه و بدعت) بشکافند و ...)؛ لذا ضرورت ایجاب می کند رسولانی از جانب خدا برای نجات انسان از این دشمن بزرگ فرستاده شود تا بشر را از گرداب انحراف، محفوظ دارد؛ رسولانی که دارای مقام عصمت بوده و از هر خطا و لغزشی مصون باشند
در ادامه، محقق به تشریح زندگینامه مؤلف اعم از اسم و نسب، مکان تولد و رشد، اساتید و مشایخ، شاگردان، تألیفات و آثار، زمان و مکان وفات و مدفن و نظرات علماء درباره او می پردازد
مؤلف در مقدمه کتاب به بحث مفهوم شناسی پرداخته، واژه عصمت را از جهت لغوی به معنای منع می داند و معصوم را به معنای ممتنع از معصیت معنا می کند و از جهت اصطلاحی بنابر آنچه که مشهور علمای امامیه مطرح کرده اند به معنای لطف الهی به انسان که مانع از ترک واجبات و انجام کارهای حرام می شود؛ که این لطف به غیر اجبار و با اختیار محض می باشد
در فصل اول نویسنده اشاره کوتاهی به تناسب بین عصمت و لایق بودن متعلق آن دارد. زیرا حکمت خداوند متعال اقتضا دارد که هر خصوصیت و ویژگی را که به مخلوقات خویش تفضل می دارد بر مبنای تناسب آن ویژگی با متعلق آن باشد و عصمت که بالاترین خصلت اولای الهی است براساس لیاقتشان عنایت شده است به گونه ای که خداوند خود می فرماید: «اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ» (انعام: 124)
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. در ادامه مطالب کتاب، ضمن پانزده فصل مطرح شده است. نویسنده در بیان آن، از آیات قرآن و روایات شیعه و سنی بهره برده است.
محقق در مقدمه چنین بیان می کند که انسان در مسیر تکاملش با موانع و دشمنانی روبرو است که باعث انحراف او از جهت حق تعالی می شود. خداوند بدین منظور می فرماید: «وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّیَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَیُبَتِّکُنَّ آذٰانَ الْأَنْعٰامِ و...» (نساء: 115)؛ (شیطان می گوید: و آنها را گمراه می کنم، و به آرزوها سرگرم می سازم و به آنها دستور می هم که گوش چهارپایان را (از روی خرافه و بدعت) بشکافند و ...)؛ لذا ضرورت ایجاب می کند رسولانی از جانب خدا برای نجات انسان از این دشمن بزرگ فرستاده شود تا بشر را از گرداب انحراف، محفوظ دارد؛ رسولانی که دارای مقام عصمت بوده و از هر خطا و لغزشی مصون باشند
در ادامه، محقق به تشریح زندگینامه مؤلف اعم از اسم و نسب، مکان تولد و رشد، اساتید و مشایخ، شاگردان، تألیفات و آثار، زمان و مکان وفات و مدفن و نظرات علماء درباره او می پردازد
مؤلف در مقدمه کتاب به بحث مفهوم شناسی پرداخته، واژه عصمت را از جهت لغوی به معنای منع می داند و معصوم را به معنای ممتنع از معصیت معنا می کند و از جهت اصطلاحی بنابر آنچه که مشهور علمای امامیه مطرح کرده اند به معنای لطف الهی به انسان که مانع از ترک واجبات و انجام کارهای حرام می شود؛ که این لطف به غیر اجبار و با اختیار محض می باشد
در فصل اول نویسنده اشاره کوتاهی به تناسب بین عصمت و لایق بودن متعلق آن دارد. زیرا حکمت خداوند متعال اقتضا دارد که هر خصوصیت و ویژگی را که به مخلوقات خویش تفضل می دارد بر مبنای تناسب آن ویژگی با متعلق آن باشد و عصمت که بالاترین خصلت اولای الهی است براساس لیاقتشان عنایت شده است به گونه ای که خداوند خود می فرماید: «اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ» (انعام: 124)